بَطْحَاء (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

بَطْحَاء (به فتح باء و سکون طاء) یکی از مفردات نهج البلاغه به معنای سیل‌گاهی وسیع دارای سنگریزه‌هایی کوچک، در مکّه مکرمه است.
حضرت علی (علیه‌السلام) در توصیف رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) از این واژه استفاده نموده است.

---

بَطْحَاء (به فتح باء و سکون طاء) در اصل به معنای سیل‌گاه وسیعی است که دارای سنگریزه‌هایی کوچک است.
چنان‌که در «مراصد الاطلاع» آمده است. این سیل‌گاه مخصوص در مکّه معظّمه وجود دارد که قبائلی از قریش در آن ساکن بوده و به آن‌ها «قریش البطاح» می‌گفتند.
به‌همین جهت ابن‌ ابی الحدید می‌نویسد: «بنو کعب بن لویّ به بنی عامر افتخار می‌کردند که در «بطاح» مکّه ساکنند.»

---

موردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - الْبَطْحاءِ - خطبه ۱۰۷ (درباره رسول الله)

آن‌جا که در وصف رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده:
«اخْتارَهُ مِنْ شَجَرَةِ الاَْنْبِياءِ، وَ مِشْكاةِ الضِّياءِ، وَ ذُؤابَةِ الْعَلْياءِ، وَ سُرَّةِ الْبَطْحاءِ، وَ مَصابيحِ الظُّلْمَةِ، وَ يَنابيعِ الْحِكْمَةِ.»
«خداوند آن حضرت (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلّم) را از شجرة انبیاء یعنی نسل حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) اختیار کرد و نیز او را از میان قندیل نور و پیشانی والا، و وسط بطحاء مکّه و چراغ‌های ظلمت شکن و چشمه‌های حکمت انتخاب فرمود.»

---

این واژه فقط یک‌بار در «نهج‌البلاغه» آمده است.

---