برهان نظام شاه احمدنگری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
برهان نظام شاه احمدنگری، دومین فرمانروای سلسله نظامشاهی در
احمدنگرِ هند بود.
نظامشاهیان به هنگام تجزیه
سلطنت بهمنیان بر سر کار آمدند. برهان در ۹۱۴، پس از وفات پدرش، ملک احمد نظام شاه بحری به سلطنت رسید
(سال جلوس او را ۹۱۱ نوشته است). چون برهان در آن موقع خُردسال (هفت ساله)
بود، با مشکلات شدیدی روبرو شد؛ چند بار با مخالفان خود جنگید، اما بتدریج بر مشکلات فایق آمد و مدت ۴۷
سال حکومت کرد.
او دوستدار
علم و عالمان بود. علمای بسیاری به دربارش وابسته بودند. به دانشمندان ایرانی علاقه خاصی داشت. در عهد او
طاهر بن رضی همدانی از
ایران به
احمدنگر وارد شد (۹۲۸) و در محیط دینی و سیاسی دربار ایجاد تنش کرد، و برهان را تحت تاثیر علم و فضل خود قرار داد.
برهان که ابتدا سنّی بود ولی بعداً مهدوی شده بود، همراه با خویشاوندان و امرای خود به
تشیع گرایید و آن را مذهب رسمی مملکت خود کرد. به
تقلید از شاه، حدود سه هزار نفر از رعیت او به تشیع گراییدند.
در برابر این حرکت، رعیت
اهل سنّت و علمای بزرگ سُنّی واکنش شدید نشان دادند، اما نتیجه‌ای به دست نیاوردند. به دنبال تغییر مذهب رسمیِ سلطنت
احمدنگر، در مناسبات با کشورهای خارج نیز تحولاتی رخ داد و با ممالک همجوار منازعاتی درگرفت، اما با دولت
ایران مناسبات خوبی برقرار شد.
شاه اسماعیل صفوی به دوستی با برهان علاقه نشان داد و سفیر خود را به
احمدنگر فرستاد. تا زمان شاه طهماسب حُسن مناسبات میان نظامشاهیان و صفویان ادامه داشت.
برهان در ۹۶۱، در
احمدنگر درگذشت و همانجا، در کنار قبر پدرش، به خاک سپرده شد. بعداً پیکر پدر و پسر را به
کربلا بردند و دفن کردند. برهان شش پسر داشت و پس از او پسرش، حسین، به سلطنت رسید.
(۱) عبدالحی حسنی، نزهة الخواطر و بهجة المسامع والنواظر، حیدرآباد دکن ۱۳۸۲ـ۱۴۱۰/۱۹۶۲ـ۱۹۸۹.
(۲) علی بن عزیزالله طباطبا، برهان مآثِر، دهلی ۱۳۵۵/۱۹۳۶.
(۳) محمد قاسم بن غلامعلی فرشته، گلشن ابراهیمی (تاریخ فرشته)، لکهنو ۱۲۸۱.
(۴) نظام الدین احمد هروی، طبقات اکبری، ج۳، کلکته ۱۸۳۵.
(۵) Athar Abbas Rizvi، A socio-intellectual history of the Isna ¦ `Ashar ¦ Sh ¦ ' ¦ s in India، Canberra ۱۹۸۶، I، index، passim
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ج۱، ص۱۱۴۲، برگرفته از مقاله «برهان نظام شاه احمدنگری».
