بدرالدین غزی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَدْرُالدّین‌ِ غَزّی، حسن بن علی بن شَنار، معروف به زُغاری (۷۰۶- ۱۱
رجب ۷۵۳ق/۱۳۰۶- ۲۴ اوت ۱۳۵۲م)،
ادیب و شاعر دوران ممالیک بود.
وی در
غزه به دنیا آمد و منسوب به همانجاست.
در النجوم
از وی با نسبت «مغزبی» یاد شده که بی‌گمان
تحریف کلمه «غزی» است.
منابع اطلاع جامعی از زندگی او به دست نمی‌دهند. تنها می‌دانیم که وی به
دمشق، صفد و شهرهای
مصر سفر کرد و در آنجاها به شاعری پرداخت و در این کار چیره‌دست شد.
علاوه بر این، در
نثر نیز دستی توانا داشت.
در ۷۴۸ق/۱۳۴۷م، در زمان امیر
سیف‌الدین یلبغا به دیوان انشاء دمشق راه یافت و به عنوان کاتب‌السر تا
مرگ امیر در خدمت او به سر برد.
وی با
صلاح‌الدین صفدی دوستی داشت و بین آن دو مکاتباتی بوده که صفدی در کتاب الحان السواجع خود برخی از این مکاتبات را آورده است.
میان غزی و
جمال‌الدین ابن نباته معارضه شدیدی بود، چنانکه گاه به
هجو یکدیگر پرداخته‌اند.
شخصی دیگر نیز به نام
یحیی خباز حموی، در ۶ بیت به هجو بدرالدین پرداخته، و او را به حماقت و نادانی متصف ساخته است.
از آثار وی می‌توان قریض القرین را نام برد که در آن به معارضه رسالة التوابع و الزوابع
ابن شُهَید اشجعی (ه م) پرداخته است.
همچنین
ابن فضل‌الله عمری (د ۷۴۹ق) که او را در ذهبیة العصر خویش بسیار ستوده، ۴ کراسه از دیوان وی را گرد آورده بود.
اما اکنون از دیوان وی تنها ۱۳۵
بیت در منابع پراکنده است. از جمله اشعار وی می‌توان به این ابیات اشاره کرد: یک موشحه ۴۲ بیتی در معارضه با
ابن سناء الملک ۲ بیت در وصف گل زنبق
و ۵ دو بیتی در صنعت
توریه.
علاوه بر این در کتابخانه گوتا مجموعه‌ای با عنوان مجموع لطیف حاوی لکل معنی ظریف موجود است که قصایدی چند از بدرالدین در آن گرد آمده است.
وی سرانجام در
دمشق درگذشت و در باب الصغیر به خاک سپرده شد.
(۱)
ابن تغری بردی، یوسف، الدلیل الشافی علی المنهل الصافی، به کوشش فهیم محمد شلتوت، مکه، ۱۳۹۹ق/۱۹۷۹م.
(۲)
ابن تغری بردی، یوسف، المنهل الصافی، به کوشش نبیل محمد، قاهره، ۱۹۸۸م.
(۳)
ابن تغری بردی، یوسف، النجوم.
(۴)
ابن حجر عسقلانی، احمد، الدرر الکامنة، حیدرآباد دکن، ۱۹۷۳م.
(۵)
ابن حجة حموی، ابوبکر، خزانة الادب، قاهره، ۱۸۸۶م.
(۶)
ابن غزی، محمد، دیوان الاسلام، به کوشش کسروی حسن، بیروت، ۱۴۱۱ق/۱۹۹۰م.
(۷) بستانی.
(۸) زرکلی، اعلام.
(۹) صفدی، خلیل، الوافی بالوفیات، به کوشش رمضان عبدالتواب، ویسبادن، ۱۹۷۹م؛
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «بدرالدین غزی»، شماره۴۶۲۹.
