بداء (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بَدا: (ثُمَّ بَدا لَهُمْ مِنْ بَعْدِ)تعبیر
به «بَدا» که
به معنای پیدا شدن رای جدید است،
نشان می‌دهد که قبلًا چنین تصمیمی در مورد یوسف نداشتند، و این عقیده را احتمالًا همسر عزیز مصر، برای اولین بار پیشنهاد کرد و
به این ترتیب، یوسف (علیه‌السّلام) بی‌گناه
به گناه پاکی دامانش،
به زندان رفت و این نه اولین بار بود و نه آخرین بار که انسان شایسته‌ای
به جرم پاکی
به زندان برود.
«بداء» در لغت
به معنای آشکار شدن و وضوح کامل است و
به معنای پشیمانی نیز آمده؛ زیرا شخصی که پشیمان می‌شود حتماً مطلب تازه‌ای برای او پیدا می‌شود.
بدون شک
«بداء» به این معنا در مورد
خداوند معنای ندارد و هیچ آدم عاقل و دانایی ممکن نیست احتمال بدهد مطلبی بر خدا پوشیده باشد و سپس با گذشت زمان بر او آشکار گردد؛ اصولًا این سخن
کفر صریح و زننده‌ای است و لازمه آن نسبت دادن
جهل و نادانی
به ذات پاک خداوند است و ذات او را محل تغییر و حوادث دانستن. حاشا که
شیعه امامیه چنین احتمالی را درباره ذات مقدس خدا بدهند.
آنچه شیعه نسبت
به معنای
«بداء» اعتقاد دارد و روی آن اصرار و پافشاری می‌کند و طبق آنچه در روایات
اهل بیت (علیهم‌السّلام) آمده:
ما عرف اللَّه حق معرفته من لم‌یعرفه بالبداء «آن کس که خدا را با
بداء نشناسد او را درست نشناخته است».
(ثُمَّ بَدَا لَهُم مِّن بَعْدِ مَا رَأَوُاْ الآيَاتِ لَيَسْجُنُنَّهُ حَتَّى حِينٍ) (سپس با اینکه نشانه‌های پاکی یوسف را دیدند، تصمیم گرفتند او را تا مدّتی زندانی کنند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
کلمه بداء به معنای پدید آمدن رای و نظریه است که قبلا نبوده، مثلا گفته می‌شود در فلان موضوع برای من
بداء حاصل شد، یعنی رای جدیدی پیدا شد، ضمیر هم در
کلمه لهم
به عزیز و همسرش و خواص دربارش برمی‌گردد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «بَدا»، ص۹۸.
