بادیس بن منصور زیری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بادیس بن منصور بن بُلُقّین بن زیری، معروف به ابومَناد بادیس نصیرالدوله، سومین سلطان خاندان
زیریان افریقیه بود.
وی در ۱۶
ربیع الاول ۳۸۶ به
سلطنت رسید.
بادیس، افریقیه شرقی را به نایب امیر عربی سپرد و خود به دفع یورش اقوام
زناتَه، که از ۳۸۶ به بعد از تاهِرت تا
طرابلس پیشروی کرده بودند، پرداخت.
در ۳۸۹ با زیری بن عَطیّه،
امیر مَغْراوه، که اعمام بزرگ او و فُلْفُل بن سعید، رئیس زناته، با او متحد بودند، روبرو شد و سرانجام آنان را در ۳۹۱ شکست داد
این پیروزی را بیش‌تر به
حَمّاد بن بلقین، عم بزرگ خویش، مدیون بود که از ۳۹۵ به بعد یورش جدیدِ اقوام زناته را نیز دفع کرد.
زیری از ۳۹۰ تا ۴۰۶ در مقابل مداخلات
فاطمیان و بر ضدّ یانِس فلفل بن سعید و وَرّو بن سعید، در ایالت طرابلس وارد جنگ شد.
مقارن با رفع تدریجی خطر زناته‌ها در جنوب شرقی، ناگزیر شورش
حماد، بانی قلعه بنی
حماد، را سرکوب کرد.
در جریان این لشکرکشی، که در پایان ۴۰۵ شروع شد، بادیس، پس از
پیروزی قاطع در شِلیف (اول
جمادی الاولی ۴۰۶) و محاصره قلعه، که شش ماه به طول انجامید، در ۳۰
ذیعقده ۴۰۶، درگذشت.
دراین زمان، حکومت
حمادیان تازه آغاز شده بود و اغتشاش‌های ضد
شیعه در
تونس (۴۰۶) حکایت از جدایی بادیس از فاطمیان می‌کرد که در زمان پسر و جانشین او، مُعِزّ بن بادیس، به وقوع پیوست.
(۱) ابن ابی دینار، المؤنس فی تاریخ افریقیه و تونس.
(۲) ابن اثیر، الکامل، قاهره ۱۳۵۳.
(۳) ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون المسمّی بکتاب العبر، بیروت ۱۳۹۱/۱۹۷۱.
(۴) ابن خلکان، وفیات الاعیان، قاهره ۱۳۱۰.
(۵) ابن عذاری، البیان المغرب فی اخبار الاندلس و المغرب، ج ۱، چاپ کولن و پرووانسال، بیروت ۱۴۰۰/۱۹۸۰.
(۶) ابن عماد، شذرات الذهب فی اخبار من ذهب، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
(۷) ابن ناجی، معالم.
(۸) اسماعیل بن علی ابوالفداء، المختصر فی اخبار البشر، بیروت.
(۹) مفاخر البربر.
(۱۰)
احمد بن عبدالوهاب نویری، نهایة الارب، چاپ GRemiro.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بادیس بن منصور»، شماره۱۲۶.
