باد آفت‌زا (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قرآن کریم از بادهای مضر و نابودکننده مزارع سخن می‌گوید که بعضی از انسانها هنگام مشاهده وزش آن
بادها به جای
صبر و
استقامت ناسپاسی کرده و
کفر می‌ورزیدند.
بعضی از انسانها، به هنگام مشاهده وزش بادهای مضر و نابودکننده مزارع
کفر و
ناسپاسی می‌کردند:
و لـئن ارسلنا ریحا فراوه مصفرا لظـلوا من بعده یکفرون. «و اگر ما بادی بفرستیم (داغ و سوزان)، و بر اثر آن
زراعت و
باغ خود را زرد و پژمرده ببینند، (مایوس شده و) پس از آن راه کفران پیش می گیرند!»
ضمیر در" فراوه" به نبات بر می گردد، البته لفظ نبات در سابق نیامده بود، بلکه معنای آن از سیاق استفاده می شود، پس ضمیر به نبات مستفاد از معنا بر می گردد، و جمله" لظلوا" جواب
سوگند، و قائم مقام جزای شرط" لئن" است، و معنایش این است که سوگند می خورم که اگر
باد سردی بفرستیم که زراعتهایشان و درختهایشان را زرد کند، و ببینند که روییدنی هایشان زرد شده، بلا درنگ به
نعمتهای خدا کفران می ورزند.
پس در
آیه شریفه
مشرکین را سرزنش می کند به اینکه به سرعت دلهایشان زیر و رو می شود، هنگام نعمت یک جور، و هنگام
نقمت جور دیگر، به محضی که آثار نعمت نزدیک می شود، بی درنگ خوشحال می شوند، و چون بعضی از نعمتها را از ایشان بگیرد بدون هیچ درنگی نعمتهای مسلم و روشن را منکر می شوند.
اگر ما بادی بفرستیم (بادی داغ و سوزان یا سرد و خشک و یا توام با سموم) و به دنبال آن، زراعت و باغ خود را زرد و پژمرده ببینند راه کفران را پیش می گیرند، و به این راه هم چنان ادامه می دهند" (و لئن ارسلنا ریحا فراوه مصفرا لظلوا من بعده یکفرون).
آنها افراد ضعیف و کم ظرفیتی هستند و آن چنانند که قبل از آمدن
باران مایوس و بعد از نزول آن، بسیار شادند، و اگر روزی
باد سمومی بوزد و زندگی آنان موقتا گرفتار مشکلاتی گردد، فریادشان بلند می شود و
زبان به
کفر می‌گشایند.
به عکس
مؤمنان راستین که از نعمت
خدا شادند و
شکرگزار و در
مصائب و مشکلات صبورند و شکیبا، دگرگونیهای زندگی مادی هرگز در
ایمان آنها، کمترین خللی وارد نمی کند، و همچون کوردلان ضعیف
الایمان با وزش یک
باد مؤمن و با وزش
باد دیگر
کافر نمی شوند.
نکته‌ای که ذکر آن را در ذیل این آیه ضروری می دانیم تفاوت یستبشرون (خوشحال می شوند) که در مورد وزشهای مفید در
آیات گذشته آمده با جمله لظلوا من بعده یکفرون (بعد از آن به کفر خود ادامه می دهند) که در این آیه آمده می باشد.
این تفاوت نشان می دهد که آنان آن همه نعمتهای بزرگ و پی در پی خدا را می بینند و خوشحال می شوند، اما اگر برای یک بار و یک
روز، مصیبتی فرا برسد، چنان داد و فریاد می کشند و به سوی
کفر می روند که گویی از آن دست بردار نیستند.
درست همانند کسانی که یک
عمر سالم هستند و زبان به
شکر باز نمی‌کنند اما یک
شب که در آتش تب می سوزند، آنچه کفر و
ناسزا است می گویند. و چنین است حال افراد بی دانش و ضعیف
الایمان.
این نکته نیز قابل توجه است که در اینجا بادهای مفید و باران زا به صورت صیغه جمع آمده (ریاح) اما در مورد بادهای زیانبار صیغه مفرد (ریح) اشاره به اینکه اغلب
بادها مفیدند و
باد سموم، جنبه استثنایی دارد که گاه در یک
ماه و یا یک
سال، یک بار می وزد، اما وزشهای مفید در تمام روزها و شبها در جریانند.
یا اشاره به این است که بادهای مفید در صورتی اثر خود را می بخشند که پی در پی در آیند، در حالی که وزشهای زیانبار گاهی در یک مرتبه نیز، اثر سوء خود را می گذارند.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۶، ص۴۷، برگرفته از مقاله «باد آفت زا».
