• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بابل (رود)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دیگر کاربردها: بابل (ابهام‌زدایی).

رود بابل به طول حدود هشتاد کیلومتر ، در شهرستان‌های بابل و بابلسر (در استان مازندران ) جاری است.



نام قدیمی رود بابل باوُل بوده است.


رود بابل از ارتفاعات سوادکوه و بندپی در جنوب شهرستان بابل ، از رشته کوه‌های البرز ، سرچشمه می‌گیرد.


این رود با جهت جنوبی ـ شمالی، پس از آب‌یاری اراضی مزروعی بندپی و گذشتن از دهستان بابل کنار و مغرب دهستان بالاتجن در شهرستان قایم شهر و مشروب کردن اراضی مزروعی دهستان گنج‌افروز یا مشهد گنج‌افروز (شهرستان بابل)، از مغرب شهر بابل می‌گذرد و وارد شهرستان بابلسر می‌شود و پس از آب‌یاری دهکده‌های قسمت جنوبی و غربی این شهرستان ، در شهر بابلسر به دریای خزر می‌ریزد.


از ریزابه‌های آن کلارود و خوش رودپی است که از ارتفاعات بندپی سرچشمه می‌گیرد و پس از مشروب کردن اراضی مزروعی ساسی کُلدم و دهستان لاله‌آباد در حومه جنوبی شهر بابل به رود بابل می‌پیوندد.
از ریزابه‌های دیگر این رود، سجاد رود است که آن نیز از ارتفاعات بندپی (کوه‌های حصین بن و کته یوک ) سرچشمه می‌گیرد و پس از عبور از اراضی دهستان گنج‌افروز نزدیک ده‌کده وَلوکَلا ، در شانزده کیلومتری جنوب شهر بابل، به رود بابل می‌پیوندد.




۵.۱ - تعبیر حدودالعالم

نخستین بار در قرن چهارم در حدودالعالم نام این رود ، باوُل ضبط شده و طبق آن «رود باوُل از کوه قارن سرچشمه گرفته و پس از گذشتن از مامطیر به دریای خزر می‌ریزد».
[۱] حدودالعالم من المشرق الی المغرب، چاپ منوچهر ستوده، ج۱، ص۴۹، تهران ۱۳۴۰ ش.


۵.۲ - یاقوت حموی و مرعشی

یاقوت حموی
[۲] یاقوت حموی، معجم البلدان ، ج ۱، ص ۴۸۶، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.
در قرن هفتم و مرعشی
[۳] ظهیرالدین بن نصیرالدین مرعشی، تاریخ طبرستان و رویان و مازندران، ج۱، ص۵۰۹، چاپ برنهارد دارن، پطرز بورگ ۱۸۵۰، چاپ افست تهران ۱۳۶۳ ش.
در قرن نهم، نیز نام آن را باوُل ضبط کرده‌اند.


پل محمدحسن خان در ۱۱۶۸ بر روی رود بابل ( مرمت شده در دوره اخیر ) به طول صدمتر، عرض شش متر ، ارتفاع هشت متر و با هشت چشمه احداث شده است.
[۴] عباس شایان، مازندران، ج۱، ص۱۱۴، تهران ۱۳۶۴ ش.

این پل در دوره ناصری ده چشمه داشته است.
[۵] محمدحسن بن علی اعتماد السلطنه، مرآة البلدان، ج۱، ص۲۵۷، چاپ عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث، تهران ۱۳۶۷ـ ۱۳۶۸ ش.



در مصب رود بابل، در بابلسر شیلات ، تأسیساتی دارد.
در آن ماهی‌های خاویاری و ماهی سفید ( ماهی بابلی ) صید می‌شود.


(۱) محمدحسن بن علی اعتماد السلطنه، مرآة البلدان، چاپ عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث، تهران ۱۳۶۷ـ ۱۳۶۸ ش.
(۲) حدودالعالم من المشرق الی المغرب، چاپ منوچهر ستوده، تهران ۱۳۴۰ ش.
(۳) عباس شایان، مازندران، تهران ۱۳۶۴ ش.
(۴) ظهیرالدین بن نصیرالدین مرعشی، تاریخ طبرستان و رویان و مازندران، چاپ برنهارد دارن، پطرز بورگ ۱۸۵۰، چاپ افست تهران ۱۳۶۳ ش.
(۵) یاقوت حموی، معجم البلدان، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.


۱. حدودالعالم من المشرق الی المغرب، چاپ منوچهر ستوده، ج۱، ص۴۹، تهران ۱۳۴۰ ش.
۲. یاقوت حموی، معجم البلدان ، ج ۱، ص ۴۸۶، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.
۳. ظهیرالدین بن نصیرالدین مرعشی، تاریخ طبرستان و رویان و مازندران، ج۱، ص۵۰۹، چاپ برنهارد دارن، پطرز بورگ ۱۸۵۰، چاپ افست تهران ۱۳۶۳ ش.
۴. عباس شایان، مازندران، ج۱، ص۱۱۴، تهران ۱۳۶۴ ش.
۵. محمدحسن بن علی اعتماد السلطنه، مرآة البلدان، ج۱، ص۲۵۷، چاپ عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث، تهران ۱۳۶۷ـ ۱۳۶۸ ش.



دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بابل»، شماره۵۹.    




جعبه ابزار