باب بنی‌تیم بن مرّه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
باب بنی تیم بن مره به یکی از درهای پیشین ضلع جنوبی
مسجدالحرام اطلاق می‌شود.
باب بنی تیم بن مره، ششمین در از درهای دیوار جنوبی، به علت روبه رو بودن با خانه‌های بنی تیم از تیره‌های مشهور
قریش ، به این نام خوانده می‌شد.
از این خانه‌ها می‌توان به خانه
عبدالله بن جدعان ، از رؤسای بنی تیم در دوران جاهلی، و عبدالله بن معمر بن عثمان تیمی،
صحابی رسول خدا ، اشاره کرد.
در برخی از منابع، نام
باب بنی تیم به اشتباه
باب بنی تمیم یاد شده که گویا ناشی از تصحیف کلمه تیم است.
یکی از پژوهندگان معاصر، به گزارش از
ناصر خسرو ، آن را
باب التمارین یاد کرده
؛ هر چند از سخن مورد استناد نامبرده، این نکته به روشنی قابل برداشت نیست. از دیگر نام‌های این
باب، شریف عجلان است؛ زیرا به
سال ۷۷۲ق. به دستور شریف عجلان بن رمیثة از اشراف حسنی، کنار این در مدرسه‌ای به این نام ساخته شد و این
باب تا مدت‌ها به آن شهرت یافت.
در دوران محمد علی پاشا حاکم
مصر تکیه مصری رو به روی این در ساخته شد. از این رو، این
باب چندی نیز با نام
باب التکیه شناخته می‌شد.
باب العلافین
نام دیگر آن است که گویا به سبب نزدیکی به
بازار علوفه ، به این نام خوانده شده است.
باب العلاقین
که شاید تصحیف علافین باشد، نیز از نام‌های دیگر است که برای این
باب یاد کرده‌اند.
گزارشی درباره
تاریخ ساخت این
باب در دست نیست. برخی از محققان هنگام ساختن آن را سال ۱۶۴ق. در گسترش دوم مهدی عباسی می‌دانند.
گویا پیش از آن، در تنها به شکل یک ورودی بوده است. در سده سوم ق. این در با دو ورودی و یک ستون در میان آن‌ها وصف شده است. ارتفاع ورودی‌ها سیزده و نیم ذرع (حدود شش و نیم متر) و پهنای آن ۱۵ذرع (حدود هفت و نیم متر) بود. آستانه در ۱۲ پله بالاتر از
زمین قرار داشت.
به سال ۹۸۴ق. در دوران حکومت سلطان مراد سوم (۹۸۲-۱۰۰۳ق.) این در بازسازی شد. با نقشه مهندسان مصری، پهنای در به شش و نیم متر تغییر یافت و همچون گذشته با دو ورودی طراحی شد و بر هر ورودی، در چوبی محکمی جای گرفت.
طاق بالای هر ورودی از سنگ‌های شطرنجی تشکیل شده بود که بر ستونی میان تهی تکیه داشتند. بر بالای این ستون، طاقی نیم دایره قرار داشت که فضای پیرامون آن را حاشیه‌ای سنگی فراگرفته بود.
آیه۵۰
سوره روم : {فانظر الی آثار رحمة الله کیف یحی الارض بعد موتها ان ذلک لمحی الموتی و هو علی کل شی ء قدیر}
نقش بسته بود. در با ۱۰ پله به صحن
مسجد راه می‌یافت. بر بالای در ۲۰ کنگره قرار داشت.
ابراهیم رفعت پاشا
آیات نقش بسته بر بالای طاق‌ها را با نقوش طاق‌های
باب الصفا و
باب اجیاد صغیر اشتباه کرده
که باسلامه به تصحیح آن پرداخته است.
در جلوی این در، سایبانی با دو ورودی بود که بالای هریک از آن‌ها طاقی نیم دایره‌ای با سنگ‌های شطرنجی قرار داشت.
این
باب در گسترش نخست دوران سعودی (۱۳۶۹-۱۳۷۵ق.) برداشته شد.
اخبار مکه: الازرقی (م. ۲۴۸ق.) ، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، ۱۴۱۵ق؛ اخبار مکه: الفاکهی (م. ۲۷۹ق.) ، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر، ۱۴۱۴ق؛ تاریخ عمارة المسجدالحرام: حسین عبدالله باسلامه، جده، تهامه، ۱۴۰۰ق؛ تاریخ عمارة و اسماء ابواب المسجدالحرام: طه عبدالقادر، مکه، جامعة‌ام القری؛ تاریخ مکة المشرفه: محمد ابن الضیاء (م. ۸۵۴ق.) ، به کوشش علاء و ایمن، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۴ق؛ سفرنامه ناصر خسرو: ناصر خسرو (م. ۴۸۱ق.) ، تهران، زوار، ۱۳۸۱ش؛ شفاء الغرام: محمد الفاسی (م. ۸۳۲ق.) ، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۱ق؛ مرآة الحرمین: ابراهیم رفعت پاشا (م. ۱۳۵۳ق.) ، قم، المطبعة العلمیه، ۱۳۴۴ق؛ موسوعة مرآة الحرمین الشریفین: ایوب صبری پاشا (م. ۱۲۹۰ق.) ، قاهره، دار الآفاق العربیه، ۱۴۲۴ق؛ موسوعة مکة المکرمة و المدینة المنوره: احمد زکی یمانی، مصر، مؤسسة الفرقان، ۱۴۲۹ق.
حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، برگرفته از مقاله«باب بنی‌تیم بن مرّه».
