• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

باءَ (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





باءَ:
(بآؤُ بِغَضَبٍ مِّنَ اللَّهِ)
«بْاءَ» از مادّه‌ «بَواء» به معنای مراجعت و منزل گرفتن آمده است، ولی ریشه آن به معنای صاف و مسطح کردن یک محل و مکان است؛ و از آنجا که انسان به هنگام منزل گرفتن محل خود را صاف و مسطح می‌کند این کلمه به این معنا آمده است، همچنین چون انسان به منزلگاه خویش مراجعت می‌کند به معنای بازگشت نیز آمده است و در آیه اشاره به این است که آنها مشمول غضب مستمر و مداوم پروردگار می‌شوند؛ گویی در خشم و غضب پروردگار منزل گرفته‌اند. در سوره‌ «آل عمران» کنایه از استحقاق پیدا کردن است، یعنی قوم یهود بر اثر خلافکاری خود، مستحق مجازات الهی شدند و خشم پروردگار را همچون منزل و مکانی برای خود انتخاب کردند.



ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با باءَ:

۱.۱ - آیه ۱۱۲ سوره آل عمران

(ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ أَيْنَ مَا ثُقِفُواْ إِلاَّ بِحَبْلٍ مِّنْ اللّهِ وَحَبْلٍ مِّنَ النَّاسِ وَبَآؤُوا بِغَضَبٍ مِّنَ اللّهِ وَضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الْمَسْكَنَةُ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَانُواْ يَكْفُرُونَ بِآيَاتِ اللّهِ وَيَقْتُلُونَ الأَنبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقٍّ ذَلِكَ بِمَا عَصَوا وَّكَانُواْ يَعْتَدُونَ) (هر جا یافت شوند، مهر ذلّت بر آنان خورده است؛ مگر با ارتباط به خدا، و تجدید نظر در روشِ ناپسند خود، یا با ارتباط به مردم و وابستگی به این و آن)؛ و به خشم خدا، گرفتار شده‌اند؛ و مُهر بیچارگی بر آنها زده شده؛ چرا که آنهابه آیات خدا، کفر می‌ورزیدند و پیامبران را به ناحق می‌کشتند. این بخاطر آن بود که نافرمانی کردند؛ و به حقوق دیگران، تجاوز می‌نمودند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه باؤا به معنای اتخذوا- گرفتند است. وقتی گفته می‌شود: باؤا مبائة- مکانا- معنایش این است که فلانی‌ها مکانی را برای خود اتخاذ کردند و یا به مکانی برگشتند و کلمه مسکنت به معنای شدت فقر است و ظاهرا مسکنت این است که انسان به جایی از فقر و یا هر فقدانی برسد که راه نجاتی از آن نداشته باشد. بنا بر این معنا صدر و ذیل آیه‌ با هم سازگار می‌شود. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)

۱.۲ - آیه ۱۶ سوره انفال

(وَمَن يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلاَّ مُتَحَرِّفًا لِّقِتَالٍ أَوْ مُتَحَيِّزًا إِلَى فِئَةٍ فَقَدْ بَاء بِغَضَبٍ مِّنَ اللّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ) (و هر کس در آن هنگام به آنها پشت کند به غضب خدا گرفتار خواهد شد؛ و جایگاه او جهنّم است، و چه بد جایگاهی است! مگر آنکه هدفش از کناره‌گیری، تجدید نیرو برای حمله مجدد و یا پیوستن به گروهی از مجاهدان باشد.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: کلمه باء از بواء به معنای رجوع به مکان و استقرار در آن است لذا راغب می‌گوید: معنای اصلی کلمه بواء مساوی بودن اجزاء در مکان است به خلاف نبوة که معنایش منافی بودن آن اجزاء است‌، و بنا بر آنچه راغب گفته معنای آیه چنین می‌شود: برگشت به جای خود در حالی که غضب خدا را به همراه داشت. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)


۱. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۱۵۸.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۱، ص۶۷.    
۳. آل عمران/سوره۳، آیه۱۱۲.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۳، ص۷۷.    
۵. انفال/سوره۸، آیه۱۶.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۷، ص۱۴۵.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۶۴.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۳، ص۵۹۵.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۳، ص۳۸۴.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۴، ص۲۰۵.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۳۶۵.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۷۸.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۹، ص۴۶.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۹، ص۳۷.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۰، ص۱۸۳.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۴، ص۴۴۴.    



مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «باءَ»، ص۹۵.    






جعبه ابزار