ایثار (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ایثار در
لغت به معنای برتری دادن است
و در تقدیم دیگری بر خود و بخشیدن چیزی که
انسان خود به آن نیاز دارد به کار می‌رود.
در این مدخل از جمله‌های «یؤثرون»، «یشری نفسه» و «یطعمون الطعام علی حبه» استفاده شده است.
اهم عناوین این مطلب آثار ایثار، اهداف ایثار، ایثار
اهل بیت علیهم السلام، پاداش ایثار، موانع ایثار می‌باشد.
«و یوثرون علی انفسهم و لو کان بهم خصاصه»،
علامه طباطبایی رحمت الله علیه می‌فرماید: ایثار به معنای اختیار و انتخاب چیزی بر غیر آن است. و کلمه «خصاصه» به معنای
فقر و حاجت است.
۱. ایثار
مؤمنان، زمینه رستگاری آنان:
«والذین تبوءو الدار والایمـن من قبلهم... ولایجدون فی صدورهم حاجة مما اوتوا ویؤثرون علی انفسهم ولو کان بهم خصاصة... فاولـئک هم المفلحون.» «و (نیز) کسانی که قبل از (مهاجران) در (مدینه) جای گرفته و ایمان آورده‌اند... و نسبت به آنچه به ایشان داده شده است در دلهایشان حسدی نمی‌یابند و هر چند در خودشان احتیاجی (مبرم) باشد آنها را بر خودشان مقدم می‌دارند... ایشانند که رستگارانند.»
۲. ایثار جان موجب قرار گرفتن در زمره نیکوکاران:
«... ولایرغبوا بانفسهم عن نفسه... ان الله لایضیع اجر المحسنین.» «... و جان خود را عزیزتر از جان او بدانند... زیرا خدا پاداش نیکوکاران را ضایع نمی‌کند.»
۳. جلب رافت الهی از آثار ایثار:
«ومن الناس من یشری نفسه ابتغاء مرضات الله و الله رؤف بالعباد.» «و از میان مردم کسی است که جان خود را برای طلب خشنودی خدا می‌فروشد و خدا نسبت به (این) بندگان مهربان است.»
در امان ماندن از شداید روز
قیامت، از اهداف ابرار در ایثار خود:
«ان الابرار... ویطعمون الطعام علی حبه مسکینا ویتیما واسیرا انا نخاف من ربنا یوما عبوسا
قمطریرا.» «به یقین ابرار و نیکان... و به (پاس) دوستی (خدا) بینوا و یتیم و اسیر را خوراک می‌دادند ما از پروردگارمان از روز عبوسی سخت هراسناکیم»
کسب خشنودی
خدا، هدف
علی علیه‌السّلام در ایثار جان خود برای حفظ جان
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم بود:
«ومن الناس من یشری نفسه ابتغاء مرضات الله....» «و از میان مردم کسی است که جان خود را برای طلب خشنودی خدا می‌فروشد....»
در
شان نزول آمده: این
آیه در شان علی علیه‌السّلام نازل شده،
و نیز از
امام باقر علیه‌السّلام نقل شده که آیه، در شان علی علیه‌السّلام است هنگامی که در جای پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم خوابید.
تقرب جستن به درگاه خداوند، هدف ایثارگری ابرار:
«ان الابرار... ویطعمون الطعام علی حبه مسکینا ویتیما واسیرا انما نطعمکم لوجه الله لانرید منکم جزاء ولا شکورا.» «به یقین ابرار و نیکان... و به (پاس) دوستی (خدا) بینوا و یتیم و اسیر را خوراک می‌دادند ما برای خشنودی خداست که به شما می‌خورانیم و پاداش و سپاسی از شما نمی‌خواهیم.»
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۴۵۲، برگرفته از مقاله «ایثار».
