اکثریت شیاطین (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اکثریت
شیاطین در القای اخبار آسمانی به کاهنان
دروغ می گویند.
هل انبئکم علی من تنزل الشیـطین(آيا شما را
خبر دهم كه شياطين بر چه كسى فرود مى‌آيند؟)
یلقون السمع واکثرهم کـذبون.(كه (دزدانه) گوش فرا مى‌دارند و بيشترشان دروغگويند،)
(براساس یک احتمال، ضمیر «اکثرهم» و «کاذبون» به شیاطین برمی گردد.)
اين
آیه معرفى مى‌كند كه شيطانها بر چه كسى نازل مى‌شوند، و صفات خاصه آن كس را بيان مى‌كند، تا بدانند كه
رسول خدا (ص) از آن كسان نبوده و
قرآن هم از القائات شيطانها نيست و خطاب در آيه متوجه
مشرکین است. پس اينكه فرمود:" آيا شما را خبر دهم كه شيطانها بر چه كسى نازل مى‌شوند؟" در معناى اين است كه بفرمايد:" آيا به شما معرفى كنيم كسانى را كه شيطانهاى جنى اخبار را برايشان مى‌برند؟"
شياطين آنچه را مى‌شنوند توأم با دروغهاى بسيار به دوستان خود القاء مى‌كردند، و اكثرشان دروغگو هستند" (يُلْقُونَ السَّمْعَ وَ أَكْثَرُهُمْ كاذِبُونَ). كوتاه سخن اينكه القائات شيطانى، نشانه‌هاى روشنى دارد كه با آن نشانه‌ها مى‌توان آن را بازشناخت،
شیطان وجودى است ويرانگر و موذى و مخرب و القائات او در مسير
فساد و تخريب است و مشتريان او دروغگويان گنهكارند، هيچيك از اين امور بر
قرآن و آورنده آن تطبيق نمى‌كند، و كمترين شباهتى با آن ندارد. مردم آن محيط راه و رسم
محمد ص را در
صدق و
امانت و صلاح شناخته بودند، محتواى قرآن نيز چيزى جز
دعوت به
توحید و
حق و
عدالت، و اصلاح در تمام زمينه‌ها ندارد، بنا بر اين شما چگونه آن را متهم به القائات شيطان مى‌كنيد.
صاحب مجمع البیان در ذيل جمله" تَنَزَّلُ عَلى كُلِّ
أَفَّاكٍ أَثِيمٍ" گفته:"
أفاك" به معناى كذاب است و اصل كلمه
إفک به معناى
قلب، و زير و رو كردن است و
أفاك (كه
صیغه مبالغه آن است)
به معناى كسى است كه بسيار قلب مى‌كند و اخبار را از طرف راستش به طرف
دروغ بر مى‌گرداند. و كلمه" اثيم" به معناى كننده كار زشت است، وقتى مى‌گويند:" أثم- ياثم- إثما" كه فاعل عمل زشتى را مرتكب شده باشد و كلمه" تاثم" به معناى ترك اثم است
(كه در فارسى هم مى‌گوييم" فلانى فلان عمل را زشت شمرد" يعنى از ارتكاب آن خوددارى كرد. مترجم). و اما اينكه فرمود: شيطانها بر هر افاكى اثيم نازل مى‌شوند، جهتش اين است كه شيطانها هيچ كارى جز جلوه دادن
باطل به صورت
حق و زينت دادن عمل زشت، كارى ندارند و معلوم است كه جز بر
افاك اثيم، هم نازل نمى‌شوند.
و در جمله" يُلْقُونَ السَّمْعَ وَ أَكْثَرُهُمْ كاذِبُونَ" ظاهر چنين مى‌نمايد كه دو ضمير جمع در" يلقون" و در" اكثرهم" هر دو به
شیاطین بر مى‌گردد و سمع مصدر است، ولى به معناى مسموع است و مراد از آن مسموع،
اخبار آسمانی است كه شيطانها و لو به طور ناقص مى‌شنيدند، چون
شهاب ثاقب، آنها را مى‌راندند و نمى‌گذاشتند اخبار آسمانى را به طور كامل
گوش دهند و آنچه
استراق سمع مى‌كردند و مى‌شنيدند ناقص و غير تمام بود و به همين جهت دروغهاى بسيارى با آن مخلوط مى‌شد.
و اينكه فرمود:" وَ أَكْثَرُهُمْ كاذِبُونَ" معنايش اين است كه بيشتر شيطانها دروغگويند و اصلا از راست خبر نمى‌دهند، اين در صورتى است كه مراد از اكثر را اكثر افراد بگيريم و ممكن هم هست مراد از آن كثرت از حيث تنزل باشد، كه در اين صورت معنايش اين مى‌شود كه اكثر اخبار شيطانها دروغ است. و خلاصه حجتى كه آيات سه‌گانه اقامه كرده اين است كه: شيطانها از آنجا كه جبلت و طبيعتشان
شرارت است، نازل نمى‌شوند مگر بر هر كسى كه
کذاب و
فاجر باشد و خودشان هم بيشتر در آنچه خبر مى‌آورند كاذبند. و بر عكس،
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نه
افاك است و نه اثيم و نه آنچه به او
وحی مى‌شود دروغ است و نه پراكنده، پس او از آن كسان نيست كه شيطانها بر آنان نازل مى‌شوند و نه آن كسى كه بر او نازل مى‌شود شيطان است و نه آن قرآنى كه بر او نازل مى‌شود از القاء شيطانها است.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۴، ص۱۸۰، برگرفته از مقاله «اکثریت شیاطین».
