اَطْمَع (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَطْمَع:(وَ الَّذی اَطْمَعُ اَنْ یَغْفِرَ لی) «اَطْمَع» از مادّه «
طمع» (به فتح طاء و میم) به معنای
امید است.
اين
آیه درباره گفتگوى
ابراهیم (علیه‌السلام) با بت‌پرستان است، آن‌جا كه ابراهيم (علیه‌السلام) با شنيدن سخنان واهى بت‌پرستان، بلافاصله از
خداوند بزرگ ياد مى‌كند و به آن‌ها مى‌گويد: او كسى است كه اميد
دارم گناهانم را در روز
جزا ببخشد.
بايد به اين نكته توجه داشت كه بدون شک پيامبران معصومند و گناهى ندارند كه بخشوده شود، ولى گاهى حسنات نيكان،
گناه مقربان محسوب مى‌شود و در مقام والاى آنان گاه انجام يک كار خوب نيز قابل بازخواست است، چرا كه از كار نيكوترى جلوگيرى كرده، و لذا ترک اولايش مى‌نامند. او هرگز تكيه بر اعمال نيک خود نمى‌كند كه اين‌ها در جنب كرم الهى، هيچ است و در مقابل نعمت‌هايش قابل
ذکر نيست، بلكه تنها تكيه‌اش بر
لطف خداست و اين آخرين مرحله انقطاع الى اللّه است.
به موردی از کاربرد «
اَطْمَع» در قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ الَّذي أَطْمَعُ أَن يَغْفِرَ لي خَطِيئَتي يَوْمَ الدّينِ) «و كسى كه اميد
دارم خطايم را در روز جزا بيامرزد.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(وَ الَّذي أَطْمَعُ أَنْ يَغْفِرَ لي خَطِيئَتي يَوْمَ الدِّينِ) يوم الدين يعنى روز جزاء كه همان روز
قیامت است، و مساله آمرزش را مثل ساير نعمت‌هاى مذكور به طور قطعى ذكر نكرد و نگفت: و كسى كه مرا مى‌آمرزد بلكه گفت و كسى كه اميدوارم مرا بيامرزد، دليلش اين است كه مساله آمرزش به استحقاق نيست، تا اگر كسى خود را مستحق آن بداند قطع به آن پيدا كند، بلكه فضلى است از ناحيه خدا و بطور كلى هيچ كس از خدا هيچ چيز طلب‌كار نيست، بلكه چيزى كه هست اين خداى سبحان است كه بر خود
واجب كرده كه
خلق را
هدایت كند و
رزق دهد و بميراند و زنده كند، ولى بر خود واجب نكرده كه هر گنه‌كارى را بيامرزد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اطمع»، ج۳، ص ۳۴.
