• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اولین مقتل فارسی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: مقتل جامع سیدالشهداء
مقالات مرتبط: تاریخ‌ نگاری عاشورا.


اولین مقتل فارسی، از مباحث مرتبط به تاریخ‌نگاری عاشورا و مقتل‌نگاری است. این مقتل، یکی از مقاتل قرن ششم هجری و نگاشته ابوالمفاخر منجیک فاخر رازی معروف به ابوالمفاخر رازی بوده است. او در این اثر در قالب نثر و شعر به شرح واقعه کربلا می‌پردازد و سهم مهمی در گسترش مقتل‌نویسی به زبان فارسی داشته است.


مقتل‌نگاری نوعی از تاریخ‌نگاری است که به طور خاص به شرح و بسط جزئیات شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) و یارانش در واقعه کربلا می‌پردازد. این روایت‌ها که در ابتدا به صورت شفاهی نقل می‌شدند، بعدها به صورت مکتوب نیز ثبت و ضبط شده و به عنوان "مقتل الحسین" شناخته می‌شوند. قرن‌ ششم را به‌ لحاظ‌ تعداد مقاتل‌ و نگاشته‌های‌ مربوط‌ به‌ واقعه‌ کربلا می‌توان‌ دوره‌ افول مقتل‌نگاری‌ و نگاشته‌های‌عاشورایی‌ به‌ حساب‌ آورد. البته‌ نگارش‌ مقتل‌ نیز هم‌ چون‌ دیگر شاخه‌های‌ علوم‌، تحت‌ تاثیر فضای‌ پدید آمده‌ در این‌قرن‌ برای‌ نگارش‌ آثار مختلف‌، از جمله‌ مجامع‌ حدیثی‌ بود. یکی از مقاتل این قرن، که اولین مقتل به زبان فارسی و در قالب شعر بوده، مقتل الشهداء (فارسی)؛ نگاشته ابوالمفاخر رازی می‌باشد.

اَبوالْمَفاخِرِ رازی، از شعرای شیعی اواخر سده‌ی پنجم و اوایل سده‌ی ششم هجری در عهد سلجوقیان بوده‌ و مهمترین اثر او، مقتل الشهداء بوده است.
[۱] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ج۲۲، ص۳۲.    


به نظر می‌رسد رازی، گزارش واقعه کربلا را بیشتر در قالب شعر آورده است. وی با ترجمه رجزهای اصحاب امام حسین (علیه‌السّلام) به فارسی، سهم مهمی در مقتل‌نویسی به زبان فارسی داشته است.
[۲] جعفریان، رسول، تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا قرن دهم هجری، ج۲، ص۵۳۸-۵۳۹.
این نگاشته در اختیار کاشفی، مؤلف روضة الشهداء بوده و بسیاری از اشعار
[۳] کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۲۰۵.    
[۴] کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۲۶۳.    
[۵] کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۲۸۷.    
[۶] کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۲۸۱.    
[۷] کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۲۸۸.    
[۸] کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۲۹۵.    
[۹] کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۰۵.    
[۱۰] کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۰۹.    
[۱۱] کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۱۵.    
[۱۲] کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۱۶.    
[۱۳] کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۲۲.    
[۱۴] کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۲۹.    
[۱۵] کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۳۸.    
[۱۶] کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۴۳.    
و در مواردی متن منثور آن را آورده است.
[۱۷] کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۵۳.    
[۱۸] کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۶۵.    
[۱۹] کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۸۷.    
[۲۰] کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۹۵.    


۱. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ج۲۲، ص۳۲.    
۲. ↑ جعفریان، رسول، تاریخ تشیع در ایران از آغاز تا قرن دهم هجری، ج۲، ص۵۳۸-۵۳۹.
۳. ↑ کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۲۰۵.    
۴. ↑ کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۲۶۳.    
۵. ↑ کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۲۸۷.    
۶. ↑ کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۲۸۱.    
۷. ↑ کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۲۸۸.    
۸. ↑ کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۲۹۵.    
۹. ↑ کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۰۵.    
۱۰. ↑ کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۰۹.    
۱۱. ↑ کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۱۵.    
۱۲. ↑ کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۱۶.    
۱۳. ↑ کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۲۲.    
۱۴. ↑ کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۲۹.    
۱۵. ↑ کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۳۸.    
۱۶. ↑ کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۴۳.    
۱۷. ↑ کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۵۳.    
۱۸. ↑ کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۶۵.    
۱۹. ↑ کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۸۷.    
۲۰. ↑ کاشفی، حسین، روضه الشهداء، ص۳۹۵.    

• پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۱، ص۵۷.

رده‌های این صفحه : تاریخ زندگانی امام حسین | تاریخ نگاری عاشورا | عاشورا در کتب تاریخی | مقاتل قرن ششم | مقتل پیشوایی | مقتل جامع سیدالشهداء | مقتل نگاری | نهضت عاشورا
جعبه ابزار