• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

انفال در قرآن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: انفال.

انفال به اموال عمومی متعلق به امام و حکومت اسلامی می‌گویند.



انفال از ماده «ن ف ل» و در لغت به معنای غنیمت ، بخشش
[۲] القاموس‌المحیط، ج‌۴، ص‌۷۹، «نفل».
، افزون بر مقدار واجب
[۳] مفردات، ص‌۸۲۰‌.
یا زیاده بر اصل آمده است، ازاین‌رو به نمازهای مستحبی « نافله » گفته‌اند.
[۷] مجمع‌البحرین، ج۳، ص۱۸۱۹.
[۸] المصباح، ص۶۱۹‌، «نفل».
در اصطلاح فقه امامیه نیز به اموال خاص معصوم
[۹] شرایع‌الاسلام، ج‌۱، ص‌۱۸۳.
و به تعبیری دیگر اموالی که مالک خصوصی ندارد و به امام و حاکم اسلامی تعلق دارد
[۱۱] دراسات فی ولایة الفقیه، ج‌۱، ص‌۱۰۳‌-۱۰۴.
[۱۲] انفال و آثار آن در اسلام، ص‌۴۰.
انفال اطلاق می‌شود و از نظر اهل‌سنت غنایم و اموالی است که افزون بر سهم غنیمت جنگجویان، به آنان داده می‌شود.
[۱۴] الفقه الاسلامی، ج‌۸‌، ص‌۵۸۹۱‌.
وجه نامگذاری این اموال به انفال آن است که این اموال اضافه بر شرکت پیامبر و امام در خمس ، هدیه خداوند به آنان است
[۱۶] الخمس والانفال، ص‌۳۲۹.
یا آن‌که این اموال ویژه پیامبر و امام بوده، افزون بر ملک خصوصی آنان است.
[۱۷] دراسات فی ولایة الفقیه، ج‌۴، ص‌۵‌.
برخی گفته‌اند: از آن جهت که با حلال شدن این اموال برای نخستین بار بر مسلمانان، آنان بر امتهای پیشین برتری یافتند به این اموال انفال گفته شده.
[۱۹] مصباح الفقیه، ج‌۱۴، ص‌۲۳۸.



انفال با مفاهیمی دیگر از جمله مباحات اصلیه یا اوّلیه، مشترکات، فئ و غنیمت از این جهت که همگی زاید بر مالکیت خصوصی است مشترک و از جهاتی با آن‌ها متفاوت است؛ تفاوت انفال با مباحات اصلیه در این است که مباحات اصلیه ملک کسی نیست و هرکس آن را حیازت کند مالک آن می‌شود؛ مانند آبها، حیوانات وحشی، علفها و ماهیها
[۲۱] مفتاح‌الکرامه، ج۸‌، ص۴۱۶.
برخلاف انفال که بدون اذن ، تصرف و تملک آن جایز نیست.
[۲۳] شرایع الاسلام، ج‌۱، ص‌۱۸۴.
[۲۴] کتاب البیع، ج‌۳، ص‌۲۶.
[۲۵] دراسات فی ولایة الفقیه، ج‌۴، ص‌۱۰۷.
مشترکات اموالی است که به عموم مسلمانان تعلق دارد و همگان حق انتفاع از آن را دارند؛ مانند راهها، مساجد، کاروانسراها و بر خلاف انفال قابل تملک شخصی یا انتقال نیست.
[۲۶] شرایع الاسلام، ج۳، ص۲۷۶‌-۲۷۷.
فئ در اصطلاح به اموالی گفته می‌شود که از کافران بدون جنگ به غنیمت گرفته می‌شود و یکی از مصادیق انفال و نسبت میان این دو عموم و خصوص مطلق است؛ یعنی همه مصادیق فئ از انفال به شمار می‌رود؛ ولی بسیاری از انفال فئ نیست. غنیمت اصطلاحاً به اموالی اطلاق می‌شود که در جنگ از کافران به دست می‌آید. نسبت غنیمت با انفال عموم و خصوص من وجه است؛ زیرا برخی غنیمتها، یعنی اموالی که بدون جنگ و خونریزی یا بدون اذن امام به دست آید
[۳۴] مصباح الفقیه، ج‌۱۴، ص‌۲۵۱.
جزو انفال است، هر چند برخی همه غنایم را مصداق انفال دانسته‌اند.
[۳۵] دراسات فی ولایة الفقیه، ج‌۳، ص‌۱۳۶.
[۳۶] دراسات فی ولایة الفقیه، ج‌۴، ص‌۹.



آشنایی با قرآن؛ الاستبصار فیما اختلف من الاخبار؛ الام؛ انفال و آثار آن در اسلام؛ انوار الفقاهه؛ التبیان فی تفسیر القرآن؛ تذکرة الفقهاء؛ التفسیر الکبیر؛ تفسیر المنیر فی العقیدة والشریعة والمنهج؛ تفسیر نمونه؛ تهذیب الاحکام؛ جامع احادیث الشیعه فی احکام الشریعه؛ جامع البیان عن تأویل آی القرآن؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی؛ جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام؛ جهاد در اسلام؛ الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهره؛ دراسات فی ولایة الفقیه و فقه‌الدولة الاسلامیة؛ الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور؛ روح‌المعانی فی تفسیر القرآن العظیم؛ السیرة‌النبویه، ابن‌هشام؛ شرایع الاسلام فی مسائل الحلال والحرام؛ شواهد‌التنزیل؛ صحیفه نور؛ عوالی اللئالی العزیزیة فی الاحادیث الدینیه؛ الفرقان فی تفسیرالقرآن؛ فرهنگ جهاد؛ الفقه الاسلامی و ادلته؛ فقه‌القرآن، راوندی؛ القاموس الفقهی لغةً و اصطلاحاً؛ القاموس المحیط؛ القواعد و الفوائد؛ الکافی؛ کتاب البیع؛ کتاب الخمس؛ کتاب الخمس و الانفال؛ کنزالعرفان فی فقه القرآن؛ کنز العمال فی سنن الاقوال والافعال؛ لسان العرب؛ المبسوط فی فقه الامامیه؛ مجمع‌البحرین؛ مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن؛ المجموع فی شرح المهذب؛ مختلف الشیعة فی احکام الشریعه؛ مستدرک الوسائل؛ مستمسک العروة الوثقی؛ مستند العروة الوثقی؛ مصباح الفقیه؛ المصباح المنیر؛ مصطلحات الفقه و معظم عناوینه الموضوعیه؛ مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه؛ مفردات الفاظ القرآن؛ المقنعه؛ من لایحضره‌الفقیه؛ المیزان فی تفسیرالقرآن؛ النهایة فی مجرد الفقه والفتاوی؛ وسائل‌الشیعه.



۱. لسان‌العرب، ج۱۱، ص۶۷۰.    
۲. القاموس‌المحیط، ج‌۴، ص‌۷۹، «نفل».
۳. مفردات، ص‌۸۲۰‌.
۴. لسان العرب، ج‌۱۱، ص‌۶۷۰، «نفل».    
۵. التبیان، ج۵‌، ص‌۷۲.    
۶. لسان‌العرب، ج۱۱، ص۶۷۱، «نفل».    
۷. مجمع‌البحرین، ج۳، ص۱۸۱۹.
۸. المصباح، ص۶۱۹‌، «نفل».
۹. شرایع‌الاسلام، ج‌۱، ص‌۱۸۳.
۱۰. جواهر الکلام، ج‌۱۶، ص‌۱۱۵‌-۱۱۶.    
۱۱. دراسات فی ولایة الفقیه، ج‌۱، ص‌۱۰۳‌-۱۰۴.
۱۲. انفال و آثار آن در اسلام، ص‌۴۰.
۱۳. القاموس‌الفقهی، ص‌۳۵۸.    
۱۴. الفقه الاسلامی، ج‌۸‌، ص‌۵۸۹۱‌.
۱۵. جواهرالکلام، ج‌۱۶، ص‌۱۱۶.    
۱۶. الخمس والانفال، ص‌۳۲۹.
۱۷. دراسات فی ولایة الفقیه، ج‌۴، ص‌۵‌.
۱۸. جواهر الکلام، ج‌۱۶، ص‌۱۱۵.    
۱۹. مصباح الفقیه، ج‌۱۴، ص‌۲۳۸.
۲۰. الحدائق، ج‌۱۲، ص‌۴۷۰.    
۲۱. مفتاح‌الکرامه، ج۸‌، ص۴۱۶.
۲۲. جواهرالکلام، ج۱۶، ص۱۲۳.    
۲۳. شرایع الاسلام، ج‌۱، ص‌۱۸۴.
۲۴. کتاب البیع، ج‌۳، ص‌۲۶.
۲۵. دراسات فی ولایة الفقیه، ج‌۴، ص‌۱۰۷.
۲۶. شرایع الاسلام، ج۳، ص۲۷۶‌-۲۷۷.
۲۷. جواهرالکلام، ج۳۸، ص‌۷۶‌-۷۷.    
۲۸. التبیان، ج‌۹، ص‌۵۶۴‌.    
۲۹. فقه‌القرآن، ج‌۱، ص‌۲۵۰.    
۳۰. جواهرالکلام، ج‌۲۱، ص‌۱۴۷.    
۳۱. لسان العرب، ج‌۱۲، ص‌۴۴۵، «غنم».    
۳۲. جواهر الکلام، ج‌۱۶، ص‌۱۱۶‌-۱۱۷.    
۳۳. جواهر الکلام، ج‌۱۶، ص۱۲۶.    
۳۴. مصباح الفقیه، ج‌۱۴، ص‌۲۵۱.
۳۵. دراسات فی ولایة الفقیه، ج‌۳، ص‌۱۳۶.
۳۶. دراسات فی ولایة الفقیه، ج‌۴، ص‌۹.



مرکز دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «بر گرفته انفال».    


رده‌های این صفحه : انفال




جعبه ابزار