• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

إِنْصاف (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: انصاف.


إِنْصاف (به کسر الف و سکون نون) از واژگان نهج البلاغه به معنای معامله و رفتار با عدالت است.
اِنْتَصاف (به کسر الف، سکون نون و فتح تاء) به معنای طلب انصاف و گرفتن حق به تمام آمده است.
این کلمه بارها در نهج‌ البلاغه آمده است.



إِنْصاف: به معنای معامله و رفتار با عدالت است.
اِنْتَصاف به معنای طلب انصاف و گرفتن حق به تمام آمده است.


به برخی از مواردی که در نهج البلاغه به‌کار رفته است، اشاره می‌شود:

۲.۱ - نامه ۵۳

امام علی (صلوات‌الله‌علیه) به مالک اشتر مى‌نويسد: «أَنْصِفِ اللهَ وَ أَنْصِفِ النَّاسَ مِنْ نَفْسِكَ، وَ مِنْ خَاصَّةِ أَهْلِكَ، وَ مَنْ لَكَ فِيهِ هَوىً» «يعنى: داد خدا و مردم را بده از خودت و خواصّت و از آن‌هایی كه به آن‌ها ميل دارى و گرنه ظالم هستى، انصاف با خدا عمل به اوامر و نواهى اوست و انصاف با مردم رفتار با عدالت ميان آن‌هاست.» (شرح‌های نامه: )

۲.۲ - حکمت ۲۱۴

حضرت علی (علیه‌السلام) فرموده: «وَ بِالنَّصَفَةِ يَكْثُرُ الْمُواصلُونَ، وَ بالاِْفْضالِ تَعْظُمُ الاَْقْدارُ» «يعنى با رفتار با عدالت، دوستان زياد مى‌شوند و با احسان مقام‌ها بزرگ می‌گردند.» (شرح‌های حکمت: )
نصفه (مثل طلبه) به معنى انصاف است. تناصف بين الاثنين است، نصف يک دوّم شى‌ء مى‌باشد.

۲.۳ - حکمت ۱۳۵

چنان‌كه حضرت می‌فرمايد:«وَ التَّوَدُّدُ نِصْفُ الْعَقْلِ، وَ الْهَمُّ نِصْفُ الْهَرَمِ» (دوستى و محبّت نيمى از عقل است. غصّه و اندوه نصف پيرى است.) (شرح‌های حکمت: )


این کلمه بارها در نهج‌ البلاغه آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۰۴۳.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۵، ص۱۲۴.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۴۱۸.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۶۹۹، نامه ۵۳.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۹۵، نامه ۵۳.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۲۸، نامه ۵۳.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۷۱، نامه ۵۳.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۳۴.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۴۱.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۱۰، ص۳۹۴.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۰، ص۱۸۰.    
۱۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۷، ص۳۵.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۲۵، حکمت ۲۱۴.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۲۰۲، حکمت ۲۲۴.    
۱۵. صالح، صبحی نهج البلاغه، ص۵۰۸، حکمت ۲۲۴.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۸۷، حکمت ۲۲۴.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۰۲.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۶۰۲.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۱۳، ص۷۰۹.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۹۳.    
۲۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۹، ص۴۸.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۰۷، حکمت ۱۳۵.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۳، ص۱۸۵، حکمت ۱۴۲.    
۲۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۹۵، حکمت ۱۴۲.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۶۹، حکمت ۱۴۲.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۳۹.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۴۰.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۱۳، ص۱۵۹.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۱۲.    
۳۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۸، ص۳۴۰.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،برگرفته از مقاله «نصف»، ج۲، ص۱۰۴۳.    






جعبه ابزار