انتقام خدا (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در
آیات قرآن به
انتقام خداوند اشاره شده است.
انتقام خداوند از
اصحاب ایکه:
«وَإِن كَانَ أَصْحَابُ الأَيْكَةِ لَظَالِمِينَ • فَانتَقَمْنَا مِنْهُمْ ...؛
صحاب ايكه (قوم شعيب، صاحبان سرزمين‌هاى پر درخت) به يقين قوم ستمكارى بودند. ما آنان را مجازات كرديم؛ و شهرهاى ويران شده اين دو (قوم لوط و شعيب) بر سر راه آشكار است!»
انتقام خداوند از
ستمگران به خويشتن در
روز قیامت :
«وَ أَنْذِرِ النَّاسَ ... الَّذِينَ ظَلَمُوا ... • وَ سَكَنْتُمْ فِي مَساكِنِ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ وَ تَبَيَّنَ لَكُمْ كَيْفَ فَعَلْنا بِهِمْ وَ ضَرَبْنا لَكُمُ الْأَمْثالَ • ... إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ ذُو انتِقامٍ • يَوْمَ تُبَدَّلُ الْأَرْضُ ....
و مردم را بترسان! ... كه ستمكاران ... آرى شما بوديد كه در منازل و كاخهاى كسانى كه به خويشتن ستم كردند، ساكن شديد؛ و براى شما آشكار شدچگونه با آنان رفتار كرديم؛ و براى شما، مثالها از سرگذشت پيشينيان زديم (باز هم بيدار نشديد)! ... چرا كه خداوند توانا و مجازات كننده است. در آن روز كه اين زمين به زمين ديگرى مبدّل مى‌شود....»
برداشت، مبتنی بر این است که «یوم تبدل...» ظرف برای انتقام باشد.
انتقام خداوند از
فاسقان با
عذاب کردن آنان:
«وَنَادَى فِرْعَوْنُ فِي قَوْمِهِ قَالَ يَا قَوْمِ أَلَيْسَ لِي مُلْكُ مِصْرَ وَهَذِهِ الْأَنْهَارُ تَجْرِي مِن تَحْتِي أَفَلَا تُبْصِرُونَ • فَاسْتَخَفَّ قَوْمَهُ فَأَطَاعُوهُ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ • فَلَمَّا آسَفُونَا انتَقَمْنَا مِنْهُمْ فَأَغْرَقْنَاهُمْ أَجْمَعِينَ؛
فرعون در میان قوم خود ندا داد و گفت: ای قوم من! آیا حکومت
مصر از آن من نیست، و این نهرها تحت فرمان من جریان ندارد؟ آیا نمی‌بینید؟! او قوم خود را تحمیق کرد و از وی اطاعت کردند اما هنگامی که ما را به خشم آوردند از آنها انتقام گرفتیم و همه را غرق کردیم.»
انتقام خداوند از
فرعونیان با
غرق کردن آنان به سبب پیمان شکنی و تکذیب
آیات الهی:
«فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُمُ الرِّجْزَ إِلَى أَجَلٍ هُم بَالِغُوهُ إِذَا هُمْ يَنكُثُونَ • فَانتَقَمْنَا مِنْهُمْ فَأَغْرَقْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ بِأَنَّهُمْ كَذَّبُواْ بِآيَاتِنَا ...؛
امّا هنگامى كه بلا را، پس از مهلت معيّنى كه به آن مى‌رسيدند، از آنها برمى‌داشتيم، پيمان خويش را مى‌شكستند. سرانجام از آنها انتقام گرفتيم، و آنان را در
دریا غرق كرديم؛ زيرا آيات ما را تكذيب كردند....»
انحراف جنسى
قوم لوط سبب انتقام‌گيرى خدا از آنان:
«وَجَاء أَهْلُ الْمَدِينَةِ يَسْتَبْشِرُونَ • قَالَ إِنَّ هَؤُلاء ضَيْفِي فَلاَ تَفْضَحُونِ • وَاتَّقُوا اللّهَ وَلاَ تُخْزُونِ • قَالُوا أَوَلَمْ نَنْهَكَ عَنِ الْعَالَمِينَ • فَأَخَذَتْهُمُ الصَّيْحَةُ مُشْرِقِينَ • فَجَعَلْنَا عَالِيَهَا سَافِلَهَا وَأَمْطَرْنَا عَلَيْهِمْ حِجَارَةً مِّن سِجِّيلٍ • فَانتَقَمْنَا مِنْهُمْ وَإِنَّهُمَا لَبِإِمَامٍ مُّبِينٍ؛
اهل شهر از ورود ميهمانان باخبر شدند، و به طرف خانه
لوط آمدند در حالى كه شادمان بودند. لوط گفت: اينها ميهمانان منند؛ آبروى مرا نريزيد؛ و از خشم خدا بترسيد، و مرا شرمنده نسازيد! گفتند: مگر ما تو را از جهانيان نهى نكرديم (و نگفتيم كسى را به ميهمانى نپذير؟!) سرانجام هنگام
طلوع آفتاب،
صیحه مرگبار آنها را فرا گرفت! سپس شهرهاى آنها را زير و رو كرديم و بارانى از سنگ به صورت گلهاى متحجّر بر آنها فرو ريختيم! ما آنان را مجازات كرديم؛ و شهرهاى ويران شده اين دو (قوم لوط و شعيب) بر سر راه آشكار است!»
مرجع ضمير «فانتقمنا منهم» قوم لوط و اصحاب ايكه است؛ به دليل ذيل آيه ۷۹ كه «إنّهما لبإمام مّبين» دارد.
انتقام خدا از
کافران، با وسيله
عذاب کردن آنان
:
۱. «... إِنَّ الَّذِينَ
كَفَرُواْ بِآيَاتِ اللّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ وَاللّهُ عَزِيزٌ ذُو انتِقَامٍ؛
... كسانى كه به
آیات خدا كافر شدند، كيفر شديدى دارند؛ و خداوند بر كيفر آنها توانا و داراى مجازات است.»
۲. «وَكَذَلِكَ مَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ فِي قَرْيَةٍ مِّن نَّذِيرٍ إِلَّا قَالَ مُتْرَفُوهَا إِنَّا وَجَدْنَا آبَاءنَا عَلَى أُمَّةٍ وَإِنَّا عَلَى آثَارِهِم مُّقْتَدُونَ • ... قَالُوا إِنَّا بِمَا أُرْسِلْتُم بِهِ كَافِرُونَ • فَانتَقَمْنَا مِنْهُمْ ...؛
و اين گونه در هيچ شهر و ديارى پيش از تو، انذاركننده‌اى نفرستاديم مگر اين‌كه ثروتمندان مست و مغرور آن گفتند: ما پدران خود را بر آيينى يافتيم و به آثار آنان اقتدا مى‌كنيم. ... گفتند: (آرى،) ما به آنچه شما به آن فرستاده شده‌ايد كافريم. به همين جهت آنان را مجازات كرديم....»
انتقام‌گيرى خدا از
كافران خوش‌گذران و برخوردار از ناز و نعمت
:
«وَكَذَلِكَ مَا أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ فِي قَرْيَةٍ مِّن نَّذِيرٍ إِلَّا قَالَ مُتْرَفُوهَا إِنَّا وَجَدْنَا آبَاءنَا عَلَى أُمَّةٍ وَإِنَّا عَلَى آثَارِهِم مُّقْتَدُونَ • ... قَالُوا إِنَّا بِمَا أُرْسِلْتُم بِهِ كَافِرُونَ • فَانتَقَمْنَا مِنْهُمْ ...؛
و اين گونه در هيچ شهر و ديارى پيش از تو، انذاركننده‌اى نفرستاديم مگر اين‌كه ثروتمندان مست و مغرور آن گفتند: ما پدران خود را بر آيينى يافتيم و به آثار آنان اقتدا مى‌كنيم. ... گفتند: (آرى،) ما به آنچه شما به آن فرستاده شده‌ايد كافريم. به همين جهت آنان را مجازات كرديم....»
انتقام‌گيرى خدا از مجرمان، پس از ارائه بيّنات و نپذيرفتن آنان
:
۱. «وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مِن قَبْلِكَ رُسُلًا إِلَى قَوْمِهِمْ فَجَاؤُوهُم بِالْبَيِّنَاتِ فَانتَقَمْنَا مِنَ الَّذِينَ أَجْرَمُوا ...؛
و پيش از تو پيامبرانى را به سوى قومشان فرستاديم؛ آنها با دلايل روشن به سراغ قوم خود رفتند، ولى هنگامى كه اندرزها سودى نداد مجرمان را مجازات كرديم....»
۲. «وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن ذُكِّرَ بِآيَاتِ رَبِّهِ ثُمَّ أَعْرَضَ عَنْهَا إِنَّا مِنَ الْمُجْرِمِينَ مُنتَقِمُونَ؛
چه كسى ستمكارتر است از آن كس كه آيات پروردگارش به او يادآورى شده، سپس او از آن اعراض كرده است؟! به يقين ما از مجرمان انتقام خواهيم گرفت.»
انتقام خداوند از
مشرکان:
«يَوْمَ نَبْطِشُ الْبَطْشَةَ الْكُبْرَى إِنَّا مُنتَقِمُونَ؛
در آن روز آنها را با قدرت عظيمى خواهيم گرفت؛ به يقين ما آنها را مجازات خواهيم كرد.»
در «یوم» دو احتمال وجود دارد: روز
غزوه بدر که مشرکان به دست مسلمانان شکست خوردند و دیگر روز قیامت.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۱۱۳، برگرفته از مقاله «انتقام خدا».
