امل الآمل (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مولف:
شیخ محمد حسن حر عاملی معروف به
شیخ حر عاملی
کتاب امل الآمل که نام دیگر آن «تذکرة المتبحرین فی العلماء المتأخرین» است در تراجم و شرح حال بزرگان،
راویان حدیث و
علمای شیعه بر خواسته از
جبل عامل و غیر آن می باشد. مؤلّف در این کتاب به ذکر معاصران معروف
شیخ طوسی و بزرگان و رجال نزدیک به زمان
شیخ اکتفا کرده است. این کتاب در واقع متمّم و مکمل کتاب
میرزا محمد بن علی استر آبادی است.
کتاب امل الآمل به ترتیب حروف الفبا در دو بخش تنظیم شده است. بخش اوّل مشتمل بر شرح حال ۲۱۴ نفر و بخش دوّم علماء متأخر از
شیخ طوسی که مشتمل بر ۱۱۲۲ نفر است. در بخش دوّم بعضی از شرح حال ها را بسیار مختصر آورده است.
شیخ حر عاملی در شرح حال علماء به ولادت، وفات و قسمتی از اشعار و نوشته های آنها اشاره کرده و به آثار و تألیفات آنها نیز اشاره می کند. کتاب حاضر همواره مورد توجه علماء و بزرگان بوده و از جایگاه شایسته ای در بین کتابهای رجال و تراجم بر خوردار می باشد.
شروح و تعلیقات مرحوم
علامه سید حسن صدر (م ۱۳۵۴ ق) تکلمه امل الآمل را با عنوان تکلمه امل الآمل در دو جلد به رشته تحریر در آورده است. حواشی و تلخیص های زیادی بر کتاب امل الآمل نوشته شده است از جمله:
حاشیه بر امل الآمل:
میرزا عبدالله افندی اصفهانی (چاپ شده)
تتمیم امل الآمل:
شیخ عبدالنبی کاظمی
و تعلیقه بر امل الآمل:
علامه مجلسی و
سید نعمت الله جزایری
شیخ در جلد دوم این كتاب (ص ۳۷۰) انگیزه نگارش این اثر را رؤیایی ذكر می‌كند كه در سال ورود به مشهد (۱۰۷۳ ه.ق) دیده است. او به دلیل مشاغل بسیار ۲۳ سال بعد، آن را به رشته تحریر در می‌آورد. در این باره نوشته‌اند:
شروع تألیف این كتاب سال ۱۰۹۶ ه ق. و پایانش اول
جمادی الثانی ۱۰۹۷ بوده است. شرح حال علمای
جبل عامل كه
شیخ در این كتاب نگاشته ۲۰۹ نفر و از علمای غیر جبل عامل ۱۱۱۰ نفر است».
این کتاب در دو جلد به زبان عربی به همت و تحقیق استاد احمد حسینی اشکوری از طرف انتشارات مکتبه الأندلسِ
بغداد در سال ۱۳۸۵ ق به چاپ رسیده است.
سایت اندیشه قم
