امتحان شرح الاسم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
امتحان شرح الاسم یکی از
اصطلاحات به‌کار رفته در
علم منطق بوده و به معنای شناسایی
تعریف خوب و صحیح شرح الاسمی از غیر آناست.
برای تشخیص درستی و نادرستی و خوبی و بدی
تعریف شرح الاسمی، باید آن را امتحان کنیم، اما آنچه به خوبی و بدی تعریف مربوط می‌شود، این است که
جنس را ترک نکنیم و در تعریف‌ها حق آن را ادا کنیم. حق جنس و چیزی که جاری مجرای آن است، این است که جنس را در آغاز؛ و خواص، اعراض و فصول را پس از آن بیاوریم. همچنین توجه کنیم که الفاظ مناسبی را به کار ببریم و
استعاره،
مجاز و الفاظی را نیاوریم که فهم‌شان دشوارتر از فهم
اسم تعریف شده است.
دیگر اینکه لفظ زایدی را به کار نبریم که به آن نیازی نیست؛ مانند کلمه «اوّل» در تعریف بلغم: «اوّل رطوبة منهضمة فی المعدة…» و کلمه «بالطبع» در تعریف نابینایی: «انّ العمی هو عدم البصر بالطبع» که زاید و بی‌فایده‌اند، اما آنچه باعث خطای در تعریف می‌شود این است که شیء وجودی به امر عدمی تعریف شود؛ مانند: تعریف
قدرت به فقدان عجز و تعریف بصر به فقدان عمی. تعریف به اخفی، تعریف به مساوی در شناسایی و تعریف چیزی به خودش نیز از همین قبیل است که سبب خطای در تعریف می‌شود.
در تنظیم این مقاله از منبع ذیل استفاده شده است:
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، منطق المشرقیین.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «امتحان شرح الاسم»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۱/۱۱.
