الکلیات فی الطب (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«الکلیات فی الطب» تالیف
ابن رشد اندلسی (متوفی ۵۹۵ ق) از مهم‌ترین نگاشته‌های
طب سنتی است.
ابن رشد در این اثر تنها به مباحث نظری پرداخته است
و در مباحث عملی مطلبی را ننگاشته است
و این را به کتاب
التیسیر فی المداواة و التدبیر نگاشته
ابو مروان عبد الملک بن زهر (متوفی ۵۵۷ ق) ارجاع می‌دهد، البته این بدان معنا نیست که ابن رشد به جانب عملی
علم پزشکی توجهی ندارد، بلکه وی
طبیب خلیفه موحدی ابویعقوب بوده است.
کتاب با شرح حال مختصری از مؤلف
و آثار او به قلم محقق کتاب احمد فرید مزیدی آغاز شده است. در ادامه مقدمه مؤلف درباره
علم طب و اقسام آن
و متن کتاب در هفت بخش با عنوان «کتاب» تنظیم شده است. هر یک از این بخش‌ها نیز به در عناوین متعدد ارائه شده است.
کتاب الکلیات فی الطب از مهم‌ترین آثار ابن رشد
و بلکه از مهم‌ترین آثار طب سنتی است. در اهمیت این اثر همین بس که بدانیم این اثر بارها به زبان لاتین ترجمه شده است. خصوصیت این اثر تحقیقی بودن آن است به گونه‌ای که کمتر مؤلف در این اثر به اقوال دیگران استناد می‌نماید بلکه بیشتر آنچه می‌نگارد، تحقیق
و یافته خود مؤلف است. با این حال وی از ذکر اقوال پزشکان بزرگ نیز غافل نیست
و اقوالی از بقراط
ابن سینا ابن طفیل ابو مروان بن زهر
ارسطو رازی جالینوس و دیگران نقل می‌نماید، با این حال این موارد در مقایسه با مطالب کتاب اندک است.
عناوین مباحث کتاب عبارت است از: ۱. کتاب تشریح اعضاء؛ ۲. کتاب صحت؛ ۳. کتاب
مرض و بیماری؛ ۴. کتاب علامتها که خود به دو بخش علامت‌های دال بر تندرستی
و علامت‌های دال بر
بیماری و اسباب آن تقسیم می‌شود؛ ۵. کتاب
ادویه و اغذیه؛ ۶. کتاب
حفظ صحت؛ ۷. کتاب
شفاء بیماری‌ها.
این اثر چندین بار توسط مؤلف تحریر
و ویرایش شده است. ابن رشد تحریر اولیه این اثر را بین سال‌های ۵۵۸ ق تا ۵۶۵ ق (۱۱۶۲ م- ۱۱۶۹ م) انجام داده است. تحریر دوم این اثر نیز به قولی در سال ۵۸۳ ق
و به قولی دیگر در سال ۵۹۱ ق صورت پذیرفته است.
در انتهای کتاب فهرست محتویات ذکر شده است. پاورقی‌های مختصری درباره توضیح برخی الفاظ در پاورقی کتاب آمده است.
ابن رشد
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
