المناقب (اخطب خوارزم)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب «المناقب» از مصادر مهم و معتبر در باب فضایل
علی علیه السلام، از نگاه
اهل سنت و
شیعه به شمار می‌رود.
پیامبر گرامی اسلام در موقعیت‌های مختلف به تبیین مناقب و
فضایل امیرالمؤمنین علیه‌السّلام پرداختند تا بدین وسیله عذر و بهانه را از دست مخالفین گرفته و حجت را بر همگی تمام کنند. علیرغم تلاش پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در نشر فضائل آن حضرت، حکومتهای ستمگر اموی و عباسی طی قرون و سالیان متمادی نه تنها به مخفی نگاه داشتن و به فراموشی سپردن فضایل آن حضرت کمر همت بستند بلکه نظیر این مناقب را برای افرادی غیر از حضرت به ثبت رساندند و در این راه چه مال‌ها که هزینه نکردند و چه احادیثی که جعل ننمودند. در چنین اوضاعی بعضی از محدثین در مقابل
خدا و پیشگاه امت اسلامی احساس مسئولیت نمودند، از این رو به نشر فضایل آن حضرت و لو به بهای دادن جان خود، همت گماشتند. از جمله این محدثین می‌توان از ابو عبد الرحمن احمد بن شعیب معروف به
حافظ سنائی متوفای ۳۰۳ هجری و نیز از
حافظ فخر الدین ابو عبدالله
محمد بن یوسف بن محمد کنجی شافعی که در سال ۶۵۸ هجری به راه نشر فضایل امیرالمؤمنین به قتل رسید، یاد کرد.
مؤلف «المناقب» نیز از جمله این محدثین است. این کتاب بین محدثین و دوستداران امام علی علیه‌السّلام از شهرت بسیار بالایی برخوردار است تا جائیکه گروهی از اعلام محدثین بدون واسطه آنرا از مؤلف نقل کرده‌اند، کسانی چون: شیخ
مسلم بن علی بن اخت، شیخ
ابو الرضا طاهر بن ابی المکارم عبد السید خوارزمی،
ابن سعید حلی،
ابو المکارم ناصر بن ابو ا- لمکارم مطرزی و
ابن شهر آشوب مازندرانی.
مؤلف در این کتاب در ضمن ۲۷ فصل به ذکر مناقب و فضایل علی علیه‌السّلام از زبان مبارک پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم پرداخته و در پایان قبل از دعا به درگاه خداوند، سه قصیده از قصاید خود را در مدح امیرالمؤمنین علیه‌السّلام آورده است.
اهمیت این کتاب به قدری است که جزء مصادر مهم فریقین (شیعه و
سنی) در باب فضایل امیرالمؤمنین شمرده می‌شود، به طوری که
علماء خاصه و عامه بدان استناد کرده و احادیثش را در آثار خود آورده‌اند. کسانی چون
سید بن طاوس،
ابن شهر آشوب،
اربلی،
ابن وزیر یمانی،
ابن حجر عسقلانی، کنجی شافعی،
ابن صباغ مالکی و غیر ایشان.
علامه امینی در الغدیر ج۴ می‌نویسد این کتاب در ۱۲۲۴ هجری چاپ شده است.
چاپهای دیگر: ۱- چاپ سنگی تبریز سال ۱۳۱۳.
۲- چاپ حروفی
نجف اشرف، با مقدمه محمد رضا موسوی خرسان.
۳- نسخه خطی کتابخانه وزیری یزد که در قرن ۶ هجری نوشته شده است.
میکروفیلم این نسخه در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران به شماره ۲۴۵۴ موجود است.
۴- نسخه خطی کتابخانه رضوی به شماره ۱۸۵۲ که به خط نسخ نگاشته شده است.
۵- نسخه مورد استفاده در برنامه توسط شیخ مالک محمودی تحقیق شده و توسط انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در سال ۱۴۱۱ هجری، با مقدمه آیت‌الله
جعفر سبحانی منتشر شده است.
۱- الغدیر، ج۴، عبد الحسین احمد الامینی، دار الکتب الاسلامیة، تهران، ص۳۹۸- ۴۰۷ ۲- مقدمه.
نرم افزار تراث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
