• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

أَلق (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: أَلق (مفردات‌نهج‌البلاغه)


أَلْق (به فتح الف و سکون لام) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای درخشش و درخشیدن است.
در بیان حضرت امیر (علیه‌السلام) در خصوص تبیین ویژگی‌های دو پرنده‌ خفّاش و طاووس به کار رفته است.
دو مورد از این مادّه در نهج البلاغه به کار رفته است.


أَلْق به معنای درخشیدن آمده است.
[۱] شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۱، ص۶۵.    
[۲] طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۱۳۶.    

همچنان‌که گفته می‌شود:
«اَلق البَرقُ القا وَ اِئتِلاقا: لَمَعَ و أَضاءَ.»
[۳] زبیدی، مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج۱۳، ص۱۱، بی‌جا، دارالفکر، بی‌تا.    


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - ائْتِلاقِها - خطبه ۱۵۵ (درباره خفاش)

آن حضرت (علیه‌السلام) در رابطه با خفّاش فرموده است:
«وَ أَكَنَّها في مَكامِنِها عَنِ الذَّهابِ فى بُلَجِ ائْتِلاقِها.»
[۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۳۳، خطبه ۱۵۵.    
[۵] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۶۱، خطبه ۱۵۱.    
[۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۱۷، خطبه ۱۵۵.    

یعنی «نور آفتاب خفّاش‌ها را در مخفیگاه‌ها مستور کرده از راه رفتن و پرواز کردن در روشنایی و درخشیدن آفتاب.»
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۳۱، خطبه ۱۵۵.    
[۸] ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۴، ص۴۲۰.    
(شرح‌های خطبه:
[۹] ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۳، ص۴۶۵.    
[۱۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۶، ص۱۱۶.    
[۱۱] هاشمی خویی، میرزا حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص ۲۶۲.    
[۱۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۸۱.    
)
واژه‌ «بلج» (بر وزن صرد) به معنی نور و آشکار شدن است.
[۱۳] ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۲، ص۲۱۵، بیروت، دارصادر، الطبعة الثالثة، ۱۴۱۴.    



۲.۲ - يَأْتَلِقُ - خطبه ۱۶۵ (درباره طاووس)

همچنین آن وجود نورانی در رابطه با طاووس فرموده است:
«فَهُوَ بِبَياضِهِ في سَوادِ ما هُنالِكَ يَأْتَلِقُ.»
[۱۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۶۷، خطبه ۱۶۵.    
[۱۵] عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۹۱.    
[۱۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۳۸، خطبه ۱۶۵.    

«آن به سبب سفیدی‌اش در کنار سیاهی‌ای که دارد می‌درخشد.»
[۱۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۶۵.    
[۱۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۰.    
(شرح های خطبه:
[۱۹] بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۱.    
[۲۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۳۸۳.    
[۲۱] هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۵۷.    
[۲۲] ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۷۴.    
)


از این ماده فقط دو لفظ فوق در «نهج البلاغه» آمده است.

۱. ↑ شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۱، ص۶۵.    
۲. ↑ طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۵، ص۱۳۶.    
۳. ↑ زبیدی، مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج۱۳، ص۱۱، بی‌جا، دارالفکر، بی‌تا.    
۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۳۳، خطبه ۱۵۵.    
۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۶۱، خطبه ۱۵۱.    
۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۱۷، خطبه ۱۵۵.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۳۱، خطبه ۱۵۵.    
۸. ↑ ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۴، ص۴۲۰.    
۹. ↑ ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۳، ص۴۶۵.    
۱۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۶، ص۱۱۶.    
۱۱. ↑ هاشمی خویی، میرزا حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص ۲۶۲.    
۱۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۸۱.    
۱۳. ↑ ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۲، ص۲۱۵، بیروت، دارصادر، الطبعة الثالثة، ۱۴۱۴.    
۱۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۶۷، خطبه ۱۶۵.    
۱۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۲، ص۹۱.    
۱۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۳۸، خطبه ۱۶۵.    
۱۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۶۵.    
۱۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۰.    
۱۹. ↑ بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۶۱.    
۲۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۳۸۳.    
۲۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۵۷.    
۲۲. ↑ ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۷۴.    


• قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «الق»، ص۵۹.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 155 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 165 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان نهج البلاغه
جعبه ابزار