الفقه و مسائل طبیة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کتاب « الفقه و مسائل طيبة» نوشته
آیت الله محمد آصف محسنی ، مجموعه‌اى از
احکام پزشكى و ديدگاه‌هاى اسلامى درباره موضوعات متعدد مربوط به پزشكى و بهداشت فردى و عمومى، به
زبان عربی و همت محمدحسين مولوى، بوذر ديلمى معزى و ولىّ قربانى تصحيح و تحقيق شده و توسط مؤسسه بوستان كتاب
قم به چاپ رسيده است.
مؤلف برخلاف اكثر نويسندگان انگيزه خود را از نوشتن اين كتاب بالا بردن سطح دانش و معرفت خود به
احکام فقهى بيان كرده و در تلاش است احكام فقهى پزشكى را حول محورهاى مشخص شده در كنگره پزشكى اسلامى در كشور كويت تدوين كند. در اين كنگره پزشكان، مسائل جديد پزشكى و
فقه آموختگان، ديدگاه‌هاى فقهى
علم پزشكى را بيان كردهاند.
كتاب بدون مقدمه وارد مسائل مبتلا به پزشكان و
علوم پزشكى و بهداشتى شده و در جلد اول ۷۱ مسئله را مطرح و بحث نموده و در جلد دوم ذيل ۴۲ عنوان به بحث‌هاى فقهى مرتبط با دانش
طبابت پرداخته است. نگارنده منابع و مصادر تحقيق خود را در پاورقى‌ها ذكر كرده است.
در آغاز احكام مرتبط با پزشكان در ۴ مسئله مطرح شده است: ۱- احكام مربوط به
درمان ۲- عسر و حرج‌ها و موارد
اضطرار درمان مريض‌ها ۳- ضمانت پزشكان ۴- احكام نظر و لمس بيماران توسط اطباء.
در ادامه مبحث جنين‌شناسى و چگونگى تشكيل و تكوين نطفه
انسان از ديدگاه
علمى و قرآنى مورد بحث قرار گرفته و پيشرفت‌هاى دانش جنين‌شناسى در ضمينه شناخت جنس جنين و تغيير جنسيت و عمل
تلقیح مصنوعی و باردار شدن زنان بدون شوهر مطالعه شده است.
نويسنده تلاش مى‌كند تمام ابعاد وجودى انسان را مورد
اشاره قرار دهد و در اين رهگذر به بعد روحى و روانى و ارتباط
روح و بدن نيز پرداخته و مسئله مرگ و حالات انسان در اين مرحله از وجود را مورد توجه قرار داده است.
وى سپس فروعات فقهى مربوط به استفاده از مواد نجس و
حرام در داروها و مواد غذايى را بيان كرده است. نويسنده تلاش مى‌كند قواعدى كلى كه در فقه
شیعه تثبيت شده و مرتبط با موضوع مورد بحث است را از نظر مصداقى با مباحث تطبيق دهد. لذا قاعده
طهارت ( كل شى‌ء طاهر) و اصل
برائت و اصل حليت همه خوردنى‌ها و نوشيدنى‌ها را مورد بحث قرار داده است. او همچنين سعى دارد احكام و فروعى كه به نحوى به جنبه‌هاى بدنى و پزشكى انسان مرتبط مى‌شود را از ديدگاه روايى و فقهى بررسى كند.
براى نمونه بحث‌هايى از بهداشت دهان و دندان،
استحاله و انقلاب در برخى اشياء، و استفاده از طلا و
ابریشم را مطرح كرده و به دنبال آن مسئله شبيه‌سازى و آثار مثبت و منفى آن را بيان نموده است.
نويسنده در ارائه مطالب ترتيب خاصى را رعايت نكرده و مطالب مورد نظر خود را در مسائل جداگانه مطرح كرده است.
برخى ديگر از مباحث جلد اول عبارت‌اند از: آب‌هاى آلوده، تأثير
روزه در سلامتى انسان، جنب شدن زن‌ها بدون نزديكى كردن، تأثير مخرّب انواع شراب‌ها.
جلد دوم اين كتاب سمت و سوى
علمى‌ترى گرفته و به مسائل
علم جديد و اهميت آن پرداخته است. در آغاز، انقلاب و تحول
علمى عصر حاضر در شناخت ميكروب‌ها و دانش ميكروبيولوژى، ژن‌ها و
علم ژنتيك را مورد بحث قرار داده و سعى مى‌كند تقابل آنها با
شریعت را حل نمايد.
او در ادامه به راه‌هاى تشخيص فرزند در خانواده و شناخت پدر و مادر از طريق آزمايش خون اشاره كرده و آن را يك تحول عظيم در
علم انساب مى‌داند.
وى همچنين به طور مفصل بحث
ژنتيك و وراثت را مطرح كرده و با ديده تحيّر يافته‌هاى دانشمندان در اين زمينه را بيان مى‌كند و به بحث فقهى در اين باره مى‌پردازد.
وى در ادامه به طرح مباحث زير پرداخته است: مفاسد اجتماعى، آزمايش‌هاى
ژنتيك قبل از ازدواج،
ازدواج فاميلى، سن ازدواج ، حقوق سالمندان، وارد شدن به مرحله پيرى و تأثير مراحل قبل از پيرى در اين دوران، توصيه‌هاى پزشكى براى مريض‌ها و پرستاران آنها، حقوق مسن‌ها( پيران) سلول‌هاى مغزى انسان، مرگ مغزى، اسباب موت و علائم آن،
عقیم كردن.
نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری
علوم اسلامی.
