الفضائل (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
الفضائل منسوب به
ابوالفضل شاذان بن جبرئیل قمی از علمای
قرن ششم هجری در موضوع فضائل و
مناقب امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب علیه‌السّلام است.
با توجه به مقام
اهل بیت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و ضرورت تالیف درباره فضائل و مناقب آن بزرگواران بسیاری از علمای
شیعه در این موضوع آثاری از خود بر جای گذاشته و در آن روایاتی را جمع آوری نموده‌اند.
از اولین کسانی که در این زمینه و با این نام
کتاب نوشته‌اند
ابان بن تغلب صحابی امام ششم و
علی بن مهزیار اهوازی از وکلای امام یازدهم هستند.
به رغم شهرت انتساب این
کتاب به
شاذان بن جبرئیل ، بزرگانی چون
شیخ آقا بزرگ در
الذریعة و
سید محسن امین در
اعیان الشیعة درباره مؤلف این
اثر تردید دارند. چون شاذان بن جبرئیل از بزرگان قرن ششم هجری بوده و در اجازه‌ای که به بعضی از شاگردان خود داده
تاریخ ۵۸۴ را ذکر کرده است. همچنین در ۵۴۸ هجری،
ابن زهره از او
روایت نقل می‌کند.
تاریخ تدوین کتاب دیگرش
ازاحة العلة نیز ۵۵۸ هجری می‌باشد.
از طرفی
کتاب الفضائل در نیمه قرن هفتم نوشته شده چون مؤلف از
حیات خود در
تاریخ ذی قعده سال ۶۵۱ یاد می‌کند یا
زمان اخذ برخی
احادیث کتاب را سال ۶۵۲ بیان کرده است.
به نظر آقابزرگ نویسنده این
کتاب مشخص نیست.
کتاب حاضر متاسفانه فصل بندی خوبی ندارد و مصنف تنها با کلماتی مانند «خبر آخر» مطالب را جدا کرده و فقط در چند مورد عناوینی مانند «حدیث مولد النبی صلی الله علیه وآله»
دارددر هر
حدیث ابتدا منبع و سپس سلسله
سند آمده و از هر گونه توضیح و تحلیل خالی است.
کتاب فضائل از حجمی اندک برخوردار است و مکرر چاپ شده است.
نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
