الفاظ متشاکل
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
الفاظ متشاکل یکی از
اصطلاحات به‌کار رفته در
علم منطق بوده و به معنای الفاظ متباین دارای
شباهت لفظی است.
گاهی
لفظ‌های متباین با یکدیگر
شباهت لفظی پیدا می‌کنند؛ در این صورت، آنها را «الفاظ متشاکل» می‌نامند.
لفظ‌های متشاکل دو گونه‌اند: اسمای
متجانس و
لفظ مشتق.
اگر
مشابهت لفظ، همراه
شباهت معنوی و تابع آن باشد، «
لفظ مشتق» نامیده می‌شود؛ مانند: ناصر، نصیر و منصور که از نصر مشتق شده‌اند، اما اگر
مشابهت، فقط در الفاظ باشد و در معنا
مشابهتی نداشته باشند آن را «اسمای متجانس» گویند؛ مانند: شُبَّر و شُبَیر.
در سخنان
خواجه نصیر آمده است: «و باشد که میان الفاظ، مشاکلتی افتد و آن از دو نوع خالی نبود: یا مشاکلت
لفظ تابع مشاکلت معنا بُوَد یا نبوَد، و اوّل را اسمای مشتقه خوانند؛ مانند: ناصر، نصیر و منصور و هر آینه به اول
لفظ موضوع بوده باشد تا دیگر الفاظ از او اشتقاق کرده باشند؛ مانند: نصر… دوم را اسمای متجانسه خوانند؛ مانند: بشر و بشیر».
در تنظیم این مقاله از منبع ذیل استفاده شده است:
خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «الفاظ متشاکل»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۱/۱۱.
