الطب من الکتاب و السنة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«الطب من الکتاب و السنة»، به
زبان عربی، مجموعه‌ای از فوائد طبی است که
عبد اللطیف بغدادی از
آیات قرآن و
روایات پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و کلمات پزشکان، برگزیده است.
کتاب، مشتمل بر ۳ فن است که فن اول آن، دارای ۲ فصل و فن دوم، دارای ۲ جمله و هر جمله، مشتمل بر ۲ باب است.
کتاب «الطب فی الکتاب و السنة»، از نگاشته‌های مختصری است که درآن به همه مباحث
طب پرداخته شده است.
در این اثر، هم از مباحث کلیات و مباحث نظری سخن به میان می‌آید و هم از مباحث درمان و معالجه بیماری‌ها و هم از شناخت
ادویه (مفرده و مرکبه)، البته- چنان که مؤلف در مقدمه گفته- تنها از مباحث ضروری سخن می‌گوید؛ بنابراین، علی رغم پرداختن به همه مباحث
طب سنتی، حجم این کتاب مختصر است.
افزون بر آنچه گفتیم، مؤلف در کنار استفاده از کلام
اطباء و
حکماء ، روایات بسیاری از پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ، در هر بخش نقل می‌کند. در حقیقت، این اثر، نگارش مباحث طبی از دیدگاه
اخبار و روایات است، چیزی که در بسیاری از کتاب‌های دیگر به آن پرداخته نمی‌شود.
مؤلف، در فن اول، از قواعد علمی و عملی طب سخن گفته و پیرامون اموری همچون احوال
بدن انسان، اسباب و علامات، حفظ صحت و مداوای بیماری‌ها و... بحث کرده است.
در فن دوم، در باره
ادویه و اغذیه بحث کرده و مطالبی پیرامون ادویه مفرده، احکام ادویه و اغذیه، قوانین ترکیب ادویه، پاره‌ای از دواهای مرکب و... مطرح نموده است.
در فن سوم، علاج بیماری‌های مرسوم را به صورت اختصار ذکر می‌کند.
این اثر، به تحقیق محمد بن محمد الشهاوی و بر اساس یک نسخه خطی که در سال ۱۱۳۷ ق، تحریر شده، تصحیح گردیده است.
محقق، مقدمه‌ای مختصر در باره زندگی و آثار
عبد اللطیف بغدادی نگاشته و در پاورقی‌ها، احادیثی را که در متن کتاب آمده تخریج نموده و به شرح و توضیح بعضی از لغات مشکل کتاب پرداخته است.
این اثر، در سال ۱۴۲۶ ق (۲۰۰۵ م)، توسط انتشارات عالم الکتب (
بیروت) در ۱۷۶ صفحه چاپ و منتشر شده است.
در اینجا باید نکته‌ای را ذکر کنیم و آن در مورد تردید در انتساب کتاب به
عبد اللطیف بغدادی است. در این کتاب، گفتارهایی از علاء الدین بن عطار
و نیز کلماتی از کتاب اذکار نووی
نقل شده است و این باعث حیرت است، چرا که نووی و شاگرد او علاء الدین بن عطار، هم عصر
عبد اللطیف بغدادی نبوده‌اند، بلکه این دو سالیانی پس از او می‌زیسته‌اند.
این امر، باعث شده که ما در انتساب کتاب به
عبد اللطیف بغدادی دچار تردید شویم، هرچند ممکن است این مطالب، حواشی‌ای از ناسخ کتاب و یا مالک نسخه بوده که به مرور و از روی
غفلت و ناآگاهی، وارد متن اصلی کتاب شده است.
عبداللطیف بن یوسف بغدادی
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
