الرسائل العشر (مصباح المبتدی و هدایة المقتدی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مصباح المبتدی و هدایة المقتدی نام دیگر کتاب: المصباح فی
واجبات الصلاة و مندوباتها تالیف
ابن فهد حلی (م ۸۴۱ ق).
این کتاب در بردارندۀ
واجبات و
مستحبات نماز به صورت مختصر است. قلم روان، نظم مسائل فقهی، و توانایی فقهی در این کتاب به خوبی مشاهده می‌شود.
سبک نگارش آن
فقه رساله‌ای است و از سه باب تشکیل شده است.
باب اول شامل مقدمات نماز است.
باب دوم در افعال و کارهای نماز است.
باب سوم احکام خلل در نماز را در بردارد.
مؤلف همان طور که در مقدمۀ کتاب ذکر نموده بنای بر دوری از طرح مباحث مفصل را داشته است و در مواردی نیز به کتاب‌های «
فصول فی التعقیبات و الدعوات» صفحۀ ۲۹۷ و یا «
الهدایة فی فقه الصلاة» در صفحۀ ۳۰۱ ارجاع داده است.
با توجه به مطلبی که در
الذریعة آمده است که نسخه‌ای به خط محمد بن مهنا بن نضیع در سال ۸۰۳ نوشته است بنابراین این کتاب قبل از سال ۸۰۳ ق تالیف شده است.
در چاپ کتاب موجود از دو نسخۀ کتابخانه‌های آیة الله
مرعشی و
آستان قدس رضوی به صورت تلفیقی استفاده شده است.
در الذریعة
به چندین نسخۀ خطی متعلق به سید ابو محمد حسن صدر الدین و نسخۀ آستان قدس رضوی مربوط به سال ۹۰۴ ق و غیر آنها اشاره شده است.
اگرچه در بعضی از کتاب‌ها مثل
اعیان الشیعة کتاب دیگری به نام «المصباح فی
واجبات الصلاة و مندوباتها» را به مؤلف نسبت داده‌اند.
اما همچنان که صاحب اعیان الشیعة و صاحب الذریعة احتمال داده‌اند این دو کتاب یکی هستند و مؤلف، کتاب مستقلی به این نام نداشته است. آیة الله
سید محمد مهدی بحر العلوم در الفوائد الرجالیة
دربارۀ آن می‌نویسد: مصباح المبتدی و هدایة المهتدی رسالة جیدة.
و در کشف الحجب و الاستار ص۵۲۸ آمده است: نسب الیه بعض العلماء و هی رسالة فی فقه
الصلاة.
در کتاب
مقدمه‌ای بر فقه شیعه به نسخه‌های متعددی از کتابخانه‌های آستان قدس رضوی، فیضیه، ملک، آیة الله مرعشی،
دانشگاه تهران، الهیات، آیة الله
گلپایگانی ،
مسجد اعظم و غیر آن اشاره نموده است.
ابن فهد حلی
نرم افزار جامع فقه أهل البيت عليهم السلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی
