الذریعة الی تصانیف الشیعه (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
الذريعة إلى تصانيف الشيعة ، اثر عالم انديشمند
شیخ آقا بزرگ طهرانی است كه با هدف ثبت نام آثار
مؤلفان شیعه تأليف شده است.
وى بر آن بوده تا فهرستى از آثار تأليفى شيعه را در هر زمينه و از هر زبان و منطقه، اعم از خطى و چاپى ارائه دهد. او افزون بر نام كتاب و نام مؤلف، اطلاعاتى از كتاب و در مواردى از موضوع آن جمع آورى نموده است.شيخ آقا بزرگ در طول قريب شصت سال (از سال ۱۳۳۰ قمرى تا ۱۳۸۹) نام هر كتابى را كه در فهارس كتابخانه هاى شخصى و عمومى و غير آن مى‌ديده يادداشت مى‌كرده و به مرور زمان، اين اطلاعات را تكميل كرده و در الذريعه ارائه نموده است. وى ضمن معرفى كتاب، در صورتى كه اثر مزبور مخطوط بوده و خود آن را ملاحظه كرده، افزون بر ارائه نخستين عبارت كتاب، محلى كه آن نسخه را در آنجا ديده ياد كرده است، به ويژه اگر نسخه مورد نظر، در دست شخص خاصى بوده نام او را آورده است.
همچنين الذريعه مشتمل بر نام كتابهاى مفقود شيعى نيز مى باشد كه تنها نامشان در آثارى مانند
رجال نجاشی يا كتابهاى ديگر آمده است.
امتياز ديگر الذريعه آن است كه درباره بسيارى از آثار، تحقيقاتى هم ارائه داده است. به عنوان مثال ذيل
تفسیر قمی شرحى از چگونگى پديد آمدن اين
تفسیر از چند اثر ديگر مورد بحث قرار گرفته است و در واقع بسيارى از مدخلها در حكم يك مقاله تحقيقى است.
بى شك الذريعه، در موضوع
کتابشناسی شیعه كاملترين كتاب موجود است اما هنوز آثار فراوانى يافت مى‌شود كه على رغم وسعت جستجوى آقا بزرگ نامشان نيامده است. بدين نكته نيز بايد توجه داشت كه با اين كه بنا بوده اثر مزبور فقط آثار شيعى را عرضه كند در مواردى به دليل اضافات برخى عناوين از سوى كسانى كه ناظر چاپ كتاب بوده اند، اسامى كتابهاى غير شيعى هم در آن آمده است.
تنظيم كتاب به صورت الفبايى بوده و تا مجلد بيست و پنج ادامه يافته است. و مجلد بيست و ششم استدراكات مؤلف بر الذريعه مى‌باشد. مرحوم شيخ آقا بزرگ در مقدمه كتاب نكات مهمی را درباره روش تأليف و خصوصيات الذريعه متذكر شده كه مطالعه آنها براي كسانی كه قصد مطالعه الذريعه را دارند، قبل از ورود به متن لازم و مفيد است.
نرم افزار سیره معصومان، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
