الحیاة الفکریة و السیاسیة لأئمة أهل البیت (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«الحیاة الفکریة و السیاسیة لائمة اهل البیت علیه
السّلام » تالیف
رسول جعفریان، به
زبان عربی است و موضوع آن بررسی زندگی سیاسی
اهل بیت علیه
السّلام میباشد. کتاب، در زمان معاصر تالیف شده است.
کتاب، مشتمل بر دو مقدمه از «
جعفر مرتضی عاملی» و مؤلف است. متن، فاقد هر گونه فصل بندی یا باب بندی خاصی است و مطالب پیرامون هر
معصوم علیه
السّلام به صورت مستقل، در دو جلد بیان شده است. مؤلف، در بیان مباحث، از
آیات،
روایات و اشعار عربی استفاده نموده است.
در مقدمه اول، پیرامون کتاب و موضوع آن و هم چنین پیرامون اهل بیت علیه
السّلام مطالبی بیان شده است. از جمله این مطالب، بیان سی و چهار نکته است که در کتاب پیرامون اهل بیت علیه
السّلام ذکر شده است. برخی از این نکات بدین شرح است:
۱. بیان تاریخی مختصر از ولادت، وفات، محل سکونت، اولاد، زوجه، اصحاب و سایر مشخصات فردی اهل بیت علیه
السّلام ؛
۲. بحثی در مورد کرامات اهل بیت علیه
السّلام و توضیح در مورد آن؛
۳. توضیح در مورد اموال و مقدار اموال اهل بیت علیه
السّلام ؛
۴. اهتمام اهل بیت علیه
السّلام به تربیت متخصصین در
علوم مختلف.
مؤلف نیز در مقدمه خود پیرامون اهل بیت علیه
السّلام مطالبی را شرح داده است.
در جلد اول، زندگانی
امام اول تا
امام ششم، آمده است. متن کتاب، با زندگانی
امیرالمومنین علیه
السّلام آغاز شده است. نویسنده در ابتدا مطالبی مختصر در مورد مشخصات فردی حضرت بیان نموده و سپس از
ایمان ایشان سخن گفته است.
وی در مورد ایمان آن حضرت، بر این نظر است که با توجه به نصوص معتبر تاریخی و حدیثی، اولین کسی که به پیامبر صلیاللهعلیهوآله
وسلّم ایمان آورد، حضرت علی علیه
السّلام بود، گرچه بعدها با توجه به اتفاقات سیاسی، در این مساله اوهام ایجاد نمودند.
مؤلف، یکی از مراحل زندگی حضرت را از زمان
پیامبر صلیاللهعلیهوآله
وسلّم تا زمان وفات حضرت بیان نموده است. وی ذکر کرده که در این مدت طولانی، علی علیه
السّلام از پیامبر صلیاللهعلیهوآله
وسلّم جدا نبوده و حضرت
معلم وی بود.
نویسنده، در مورد سیاست، خلافت و حرکات سیاسی حضرت مطالبی را بیان نموده و توضیح داده است. وی ذکر نموده که
حیات امام از نظر سیاسی، افضل از تمام انسانها بوده و نمونه بارز خلیفة الله میباشد.
مؤلف، پیرامون
امام حسن علیه
السّلام و زندگی، اخلاق و خصوصیات فردی ایشان مطالب و احادیثی را ذکر نموده و شرح داده است. وی ذکر نموده که از جمله نکات سیاسی زندگانی آن حضرت، شرکت فعال وی در جنگهای
جمل،
صفین و
نهروان بوده است.
از جمله مطالبی که در مورد آن حضرت بیان شده، خصایص ایشان میباشد. وی میگوید که امام حسن علیه
السّلام یک نمونه انسانی و شخصیتی منحصر به فرد و
معلمی بارز برای سایرین میباشد.
مؤلف، قبل از بیان مطالب و مباحث پیرامون
امام حسین علیه
السّلام ، روایتی را از آن حضرت ذکر نموده است. وی بیان نموده که حضرت به خاطر شهادتش تاثیر عمیقی در نفوس مردم دارد. به اعتقاد او، زیباترین کلامی که از پیامبر علیه
السّلام در مورد آن حضرت آمده، آن است که میفرماید: «حسین منی و انا من حسین».
با توجه به مطالب و مباحث بیان شده مؤلف، میتوان دو مورد بسیار مهم را در زندگی سیاسی آن حضرت بیان نمود:
۱. امام حسین علیه
السّلام و عدم بیعت وی با یزید در سال ۶۰ هجری؛
۲. واقعه کربلا در سال ۶۱ هجری.
برخی از مطالب دیگری که در این بخش بیان شده بدین شرح است: انحرافات گوناگون پیرامون حادثه کربلا؛
اطاعت از
ائمه علیه
السّلام و وجوب حفظ جماعت؛ جایگاه اهل
کوفه در واقعه
کربلا و واقعه کربلا در تکوین
شیعه.
نویسنده، سال ولادت
امام سجاد علیه
السّلام را ۳۸ هجری و
شهادت ایشان را ۹۴ هجری و علت شهادت آن حضرت را مسموم شدن به دست ولید بن عبدالمطلب ذکر نموده است.
از جمله مطالبی که نویسنده بیان نموده و آن را دارای اثر میداند، در مورد مادر امام سجاد علیه
السّلام میباشد. گروهی مادر ایشان را دختر
یزدگرد سوم، از ملوک ایرانیان میدانند.
مؤلف، بر این نظر است که وضعیت دینی در عهد آن
امام علیه
السّلام ، به دست امویین دستخوش تغییر و تحریف شده بود. آنان تمام
حقوق اجتماعی مردم را گرفته و سکان
مراکز مهم اجتماعی
مدینه را در اختیار داشتند.
نویسنده، در مورد شخصیت
علمی و اخلاقی امام، رابطه امام با شیعه، رابطه امام با
توابین و رابطه امام با مختار، مطالبی را ذکر نموده است.
وی، در ابتدای بحث در مورد امام محمدباقر علیه
السّلام موقعیت و جایگاه
علمی ایشان را بیان کرده و ذکر کرده که شکی نیست که
علمای اهل سنت نیز معتقد هستند که آن حضرت علیه
السّلام از نظر
علمی در
زمان خود، شهره
عالم بوده است. نویسنده، رابطه
امام باقر علیه
السّلام با گروههای مختلف مانند یهودیان،
زیدیه،
شعیان و... را نیز مورد بررسی قرار داده است.
مؤلف، پس از بیان مشخصات فردی
امام صادق علیه
السّلام به ذکر شخصیت فقهی و اخلاقی آن حضرت پرداخته و در این زمینه نقل کرده که حضرت دارای نبوغ
علمی خاصی در میان همه افراد بوده است. یکی از مطالبی که در مورد امام صادق علیه
السّلام ذکر شده، برخورد
عالمانه و حکمیانه وی با غلات است. نویسنده، در این باب احادیث فراوانی را از حضرت بیان نموده و شرح داده است.
زمان وفات حضرت در سال ۱۴۸ هجری و علت
شهادت حضرت، مسموم شدن به دست منصور بوده است.
جلد دوم، زندگی نامه
امام هفتم تا
دوازدهم را در خود جای داده است. یکی از مطالب مهمی که در زندگی
امام کاظم علیه
السّلام مورد بررسی قرار گرفته، مشکل بزرگ آن حضرت بعد از شهادت امام صادق علیه
السّلام بوده و آن اختلافی که بین شعیان در مورد امامت رخ داده است. برخی در امامت حضرت شک نمودند مثلا در آن زمان گروهی به اسماعیل فرزند امام صادق علیه
السّلام گرویدند.
حدیث بسیاری مشهور از
امام رضا علیه
السّلام در ابتدای زندگانی وی بیان شده و آن روایت این است: «کلمة لا اله الا الله حصنی فمن دخل حصنی امن من عذابی. ثم قال الرضا بشروطها و انا من شروطها».
از جمله نکته بسیار مهمی که در
حیات سیاسی و فکری آن امام وجود دارد، ولایت عهدی امام میباشد. این مساله دارای ابعاد مختلف سیاسی و اجتماعی بوده که مؤلف به صورت کامل آن را شرح و توضیح داده است.
نویسنده، حیات سیاسی و
علمی و فکری دو امام بزرگوار،
امام جواد علیه
السّلام و
امام هادی علیه
السّلام را به صورت مختصرتری ذکر نموده است. عناوین برخی از مطالبی که وی بیان نموده بدین ترتیب است: مشخصات فردی آن دو حضرت؛ امامت امام جواد علیه
السّلام ؛ حیات کوتاه امام جواد علیه
السّلام ؛ مناظرات
علمی آن حضرت؛ اصحاب و یاران ایشان؛ رابطه شیعیان
ایران با امام؛ امامت امام هادی علیه
السّلام ؛ سیاست
متوکل در مقابل امام ایشان؛ اقامت در
سامراء؛ اوضاع
شیعه در عهد متوکل؛ اصالت
قرآن در فکر امام هادی علیه
السّلام .
امام حسن عکسری علیه
السّلام بعد از شهادت پدر برگوارش، در ۲۵۴ ق به
امامت رسید. ایشان مدتی را در حبس بوده، ولی در این زمان هم ارتباط با شیعیان را حفط مینموده است. از جمله کارهای بزرگی که آن حضرت انجام داده است، مهیا نمودن شیعیان برای پذیرش ظهور حضرت بوده است.
آخرین مطلب مؤلف، در مورد
امام مهدی علیه
السّلام میباشد. مؤلف، ولادت و کیفیت ولادت، امامت و غیبت حضرت را توضیح داده است.
معرفت شیعه به ولادت حضرت، اختلاف مذهبیون بعد از شهادت امام عسکری علیه
السّلام ، تمهید
پیامبر صلیاللهعلیهوآله
وسلّم و ائمه علیه
السّلام برای آمادگی غیبت حضرت، امام و
نواب اربعه و وجوب عدم ذکر حضرت، از دیگر مطالبی است که مؤلف بیان نموده است.
نرم افزار کتابخانه مهدویت،
مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.