الحاشیة علی کفایة الاصول (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«الحاشیة علی کفایة الاصول»، به زبان عربی، حاصل درس‌های خارج اصول آیة الله
سید حسین بروجردی، در
حوزه علمیه بروجرد است که توسط آیة الله
شیخ بهاءالدین حجتی بروجردی از شاگردان برجسته ایشان و از علمای بزرگ حوزه‌های علمیه بروجرد و
قم (۱۳۰۹- ۱۳۸۹ ق)، گردآوری شده است.
این کتاب، یک دوره کامل
علم اصول و شامل دیدگاه‌های اصولی آیة الله بروجردی در قالب شرح و توضیح کتاب «
کفایة الاصول»
آخوند خراسانی است و در حوزه‌های علمیه قم و بروجرد از استقبال و توجه فراوانی برخوردار گردیده و بسیاری از علمای بزرگ حوزه در درس‌های خارج اصول خود، برای دست یابی به دیدگاه‌های اصولی
آیةالله بروجردی به آن مراجعه می‌کنند.
این کتاب، به صورت حاشیه بر کتاب «کفایة لاصول» آخوند خراسانی نگاشته شده است؛ یعنی با تعبیر «قوله» به نقل و شرح و نقد و بررسی عبارات کفایه می‌پردازد. مؤلف، در جاهایی که نظر آیة الله بروجردی با نظر مرحوم آخوند متفاوت بوده، غالبا با جمله «علی ما افاده سیدنا الاستاذ» موارد اختلافی را بیان و اشکالات ایشان بر کفایه را مطرح ساخته است.
طرح و ارائه مباحث اصولی در این کتاب، به ترتیب مباحث کتاب «کفایة الاصول» می‌باشد.
مرحوم آیة الله بروجردی، در مباحث اصولی خود که در این کتاب منعکس شده است، از مربوط ساختن مباحث فلسفی با مباحث علم اصول و استفاده از اصطلاحات فلسفی پرهیز نموده؛ بر خلاف مرحوم آخوند که در بسیاری از مباحث کفایه، مباحث فلسفی را مطرح ساخته و یا از اصطلاحات فلسفی استفاده نموده است.
طرح مباحث کتاب، به شکلی گسترده و آسان، بدون استفاده از اصطلاحات پیچیده و عبارات مغلق صورت گرفته و از طرح مباحثی که ثمره عملی آنها در مباحث فقهی کم است پرهیز شده است.
در این کتاب، علاوه بر دیدگاه‌های اصولی آیة الله بروجردی، نظریات اصولی بسیاری دیگر از علمای علم اصول، مانند شیخ محمد حسین
بن محمد رحیم تهرانی اصفهانی حائری، متوفا در سال ۱۲۵۰ ق، آیة الله
ابو القاسم بن محمد حسن، مشهور به
محقق قمی، صاحب
قوانین، متوفا در سال ۱۲۳۱ ق، در
قم، علامه محقق،
ملا حبیب‌الله بن محمد علی رشتی، فقیه اصولی، صاحب «البدائع»، متوفا در سال ۱۳۱۲ ق، در
نجف اشرف، عالم محقق، شیخ محمد تقی، صاحب «
هدایة المسترشدین»، متوفا در سال ۱۲۴۸ ق، عالم محقق،
سید شریف علی بن محمد جرجانی، متوفا در سال ۸۱۶ ق، در شیراز و... نیز طرح شده است.
(قوله: «الاول، ان موضوع کل علم و هو الذی یبحث عن عوارضه الذاتیة». )
اعلم ان تحقیق المقام یحتاج الی بیان ما هو المراد من العوارض و ما هو المقصود من الذاتیة.
فنقول: الظاهر ان مراد القوم من العوارض فی هذا المقام، هو المعنی المصطلح بین المنطقیین و هو الکلی الصادق علی الشی ء لا فی مرتبة الذات بل یکون خارجا عنه و محمولا علیه باعتبار اتحاده معه فی الخارج، مثل عنوان «الماشی» الذی یکون صادقا علی الحیوان و محمولا علیه باعتبار اتحاده معه فی الخارج و ذاک هو الذی یجعلونه مقابلا للذاتی و...
این کتاب، به شکل نوشتجاتی از مؤلف گران قدر آن، آیة الله شیخ بهاءالدین حجتی بروجردی، به جای مانده بود و با سعی و تلاش و تصحیح و تحقیق یکی از شاگردان برجسته ایشان، حجة الاسلام و المسلمین، شیخ غلام رضا مولانا بروجردی، به شکل و صورتی
جالب و قابل استفاده درآمده است. نسخه خطی آن، توسط نوه مؤلف، حجة الاسلام شیخ علی محمد حجتی، در اختیار محقق و مسئولین دست اندرکار چاپ، قرار گرفته است.
۱. کتاب «الحاشیة علی کفایة الاصول»، نوشته آیة الله بهاء الدین حجتی بروجردی؛
۲. مقدمه محمد جواد علوی طباطبایی بر کتاب؛
۳. مقدمه حجة الاسلام شیخ غلام رضا مولانا بروجردی بر کتاب.
نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
