التمهید فی علم التجوید (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
نام کتاب: التمهید فی علم التجوید مؤلف:
شمس الدین محمد بن الجزری کتاب پیرامون یکی از موضوعات مهم
علوم قرآنی یعنی مساله
علم تجوید و کیفیت
قرائت قرآن، نوشته شده است.
مؤلف که از دانشمندان و قرآن پژوهان
قرن نهم هجری و دارای تالیفات متعددی می‌باشد، در این کتاب، مساله قرائت قرآن و علم تجوید را از زوایای مختلف بحث نموده، وی مطالب کتاب را در ده باب بیان نموده است در باب اول کیفیت قرائت قرآن توسط قاریان زمان خود را مورد بررسی قرار می‌دهد و از برخی از آنها انتقاد می‌نماید آنگاه در باب دوم علم تجوید را تعریف و در بقیه ابواب موضوعات مربوط به آن همچون:
اصول قرائت‌ها،
لحن،
مخارج حروف و... را بررسی می‌نماید با توجه به تسلط مؤلف به موضوعات مربوط به علم تجوید مباحث مطرح شده در این کتاب گسترده، عمیق و علمی می‌باشد. به گونه‌ای که بعد از ایشان، مطالب آن مورد استفاده قرآن پژوهان بسیاری قرار گرفته است. و این قابلیت و ارزش را دارد که برای آن شرح نوشته، تا مورد استفاده همگان قرار گیرد
کتاب دارای ده باب است که هر بابی خود دارای چند فصل است که مجموعا ۲۴ فصل را تشکیل می‌دهد و فهرست مطالب آن به قرار زیر است. باب اول: درباره قرائت قاریان در زمان ابن
جزری باب دوم: درباره معنای تجوید شامل: فصل اول: تعریف:
تجوید، تحقیق، ترتیل فصل دوم: معنای آیه شریفه: و رتل القرآن ترتیلافصل سوم: تفاوت میان تحقیق و ترتیل فصل چهارم: درباره کیفیت تلاوت قرآن فصل پنجم: قرائت قاریان مشهور.
باب سوم: اصول قرائت‌ها.
باب چهارم: معنای لحن و اقسام آن.
باب پنجم: درباره انواع الف‌های وصل و قطع.
باب ششم: بحث پیرامون حرکات و حروف.
باب هفتم: در بیان القاب حروف و علت آنها.
باب هشتم: مخارج حروف.
باب نهم: احکام
نون ساکن و
تنوین باب دهم:
وقف و
ابتدا.
۱- هر موضوعی را که مطرح می‌کنند در ابتدا عناوین اصلی آن را از نظر لغت و اصطلاح معنا می‌کند ۲- برای توضیح مباحث از آیات فراوانی استفاده می‌کند ۳- مباحث کتاب را به گونه ایی ارائه نموده که مطالب دارای سیر منطقی می‌باشند ۴- باب دوم: فصل پنجم: در این فصل ویژگیهای قرائت هر کدام از قاریان مشهور را به اختصار بیان می‌کند مثلا درباره قرائت
ابن کثیر می‌گوید: حسنة مجهورة... ۵- باب چهارم: در این باب، ابتدا واژه «لحن» را معنا، آنگاه اقسام آن را توضیح می‌دهد ۶- باب هفتم: در این باب پیرامون القاب هر کدام از حروف بحث نموده، علت نامگذاری آنها را توضیح می‌دهد ۷- باب هشتم: در این باب مخارج هر کدام از حروف را به صورت جداگانه توضیح می‌دهد.
کتاب یک جلد، متن آن عربی و دارای ۲۵۵ صفحه می‌باشد که مشخصات آن به قرار زیر است:
۱- نوع کاغذ: اعلا ۲- جلد: شومیز ۳- نوبت چاپ: اول ۴- تاریخ انتشار: سال ۱۴۲۱ هجری قمری ۵- ناشر: مؤسسة الرسالة للطباعة و النشر و التوزیع، بیروت ۶- دارای فهرست: ۱- اعلام ۲- کتابهای ذکر شده در متن کتاب ۳- مصادر و منابع ۴- موضوعات کتاب ۷- مولف:
محمد بن جزری ۸- کتاب: التمهید فی علم التجوید تذکر: این کتاب توسط غانم قدوری
حمد تحقیق و به چاپ رسیده و موارد زیر به متن کتاب اضافه شده: ۱- مقدمه ۲- شرح مختصری از زندگی ابن
جزری (مؤلف کتاب) ۳- ذکر تالیفات و کتابهای ابن
جزری ۴- شرح مختصری پیرامون کتاب و مطالب آن در ضمن کتاب حاضر توسط دو تن از مترجمان به
فارسی برگردان شده است.
نرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
