التعلیقة علی‌الاستبصار (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمد باقر بن
محمد حسینی مرعشی استرآبادی، مشهور به
میرداماد ، از علمای
شیعه در آغاز
قرن یازدهم هجری و متوفای
سال ۱۰۴۰ هجری قمری. فیلسوف، حکیم، ریاضی دان،
فقیه ، اصولی، متکلم و دانشمند بزرگ زمان خود.
میرداماد در این کتاب با دقت نظر و ژرف نگری که در
علوم عقلی به کار می‌برد به کنکاش و بحث علمی در
علم رجال که از
علوم نقلی می‌باشد، به نگارش پرداخته و توانایی و مهارت خود را در هر دو عرصه به اثبات رسانده است. البته در این کتاب ایشان از اصطلاحات پیچیده و مشکل که در علوم عقلی به کار می‌برد، استفاده نکرده و با سبکی روان و رائج در علم رجال به نگارش پرداخته است.
میرداماد از شخصیتهای برجسته
آسمان علم و
دانش و از چهره‌های درخشان علمای شیعه در آغاز قرن یازدهم هجری، عصر شکوفایی علوم عقلی و نقلی در حوزه‌های شیعه به شمار می‌آید. این کتاب سندی خوب برای آشنایی با نظریات رجالی آن دانشمند بزرگ و توجه به برخی از دقایق علم رجال می‌باشد.
این کتاب شامل مباحثی ارزشمند در علم رجال می‌باشد. مؤلف به شرح نکاتی ظریف و مهم در اسناد روایات کتاب استبصار پرداخته است. این کتاب شامل، مدخل، معنای
حدیث ، تعداد اصول، تعارض خبرین، بعضی از اسناد
کلینی ، ابو حبیب اسدی، سالم حناط،
محمد بن ولید بجلی و برخی دیگر از شخصیتهای علم رجال و اسناد روایات کتاب استبصار
شیخ طوسی می‌باشد.
آقا بزرگ تهرانی مؤلف کتاب ارزشمند
الذریعة الی تصانیف الشیعة درباره این کتاب می‌فرماید: «الحاشیة علیه
للمیر محمد باقر الداماد المتوفی (۱۰۴۱) هی تعلیقات علیه بعنوان (قوله، قوله) و هی غیر ما عبر عنه فی الروضات بشرح الاستبصار فانه قال فی وصفه انه فی مسائل اصول الفقه و اما هذه الحاشیة الموجودة نسخة منها فی (سپهسالار) کما فی فهرسها فهی تعلیقات علی احادیث کتاب الاستبصار من اوله الی حکم صوم الحزن الذی هو وظیفة یوم عاشوراء فی اثنتین و ثمانین صفحة، و قد تملکها سبط
المیر الداماد و هو السید
محمد مهدی بن السید
محمد جعفر گلستانه».
حاشیه بر کتاب استبصار نوشته
میر محمد باقر داماد، متوفای سال ۱۰۴۱ هجری قمری. این کتاب تعلیقه‌ای است بر استبصار با عنوان (قوله، قوله). این کتاب غیر از کتاب شرح استبصاری است که در کتاب روضات آمده. صاحب کتاب روضات در وصف کتاب دوم می‌فرماید: که آن درباره
علم اصول فقه می‌باشد. اما این کتاب که حاشیه بر استبصار است و نسخه‌ای از آن نیز در کتابخانه سپهسالار موجود می‌باشد. و همچنین در فهرست کتاب خانه ج۱ ص۲۴۴ نیز آمده، تعلیقاتی بر
احادیث کتاب استبصار از اول کتاب تا حکم صوم حزن که وظیفه
روز عاشوراء است می‌باشد. این کتاب در ۸۲ صفحه و در ملک نوه میرداماد یعنی سید
محمد مهدی فرزند سید
محمد جعفر گلستانه می‌باشد.
نسخه‌ای که در این برنامه از آن استفاده شده، ناشر آن سید جمال الدین میرداماد، تاریخ نشر آن
سال ۱۳۹۷ هجری قمری، در یک جلد، در قطع وزیری و چاپ اول می‌باشد. این کتاب به همراه دوازده رساله دیگر از مؤلف به چاپ رسیده است.
نرم افزار شیخ طوسی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
