البلاغة الواضحة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«البلاغة الواضحة»، اثر علی جارم و مصطفی امین است.
«البلاغة الواضحة»، اثر علی جارم (در شناسنامه کتاب حازم ذکر شده است.) و مصطفی امین، از نویسندگان معاصر، به
زبان عربی است. کتاب، حاوی گفتارهایی در باره
معانی،
بیان و
بدیع در زبان عربی است.
کتاب از یک مقدمه و دو قسمت تشکیل شده است که قسمت اول، شامل معانی، بیان و بدیع و قسمت دوم، حل تمرین‌های قسمت اول کتاب می‌باشد.
مقدمه کتاب دربردارنده
فصاحت و
بلاغت، تعریف و شروط آن، تقسیمات علم بلاغت، معرفی علوم بلاغی و شیوه‌های بیان سخن است.
همان‌طورکه گفته شد کتاب از دو قسمت تشکیل شده که قسمت اول شامل سه بخش است:
بخش اول، مربوط به علم بیان است که
تشبیه،
استعاره،
مجاز و
کنایه را تعریف می‌کند و انواع آن را شرح می‌دهد.
بخش دوم، درباره
علم معانی است که انواع کلام، اعم از خبر و انشا، قصر و حصر، فصل و وصل و ایجاز و اطناب و مساوات را شرح می‌دهد.
بخش آخر کتاب درباره
علم بدیع است که توضیحاتی درباره جناس، سجع، اقتباس، توریه، طباق، مقابله و حسن تعلیل را دربر دارد.
لازم به ذکر است که:
با توجه به اینکه کتاب برای طلاب علوم دینی و دانش‌جویان
زبان و ادبیات عرب تالیف شده است، در پایان هر درس، تمرین مناسب با آن درس ذکر شده و در بخش دوم کتاب، جواب این تمرین‌ها به‌صورت یکجا آمده است.
در پایان هر درس، شواهد مثالی در قالب سؤال با نام «نموذج»، به همراه توضیح متناسب، با عنوان «الإجابة» آمده است. بسیاری از جواب‌ها در جدول گنجانده شده است.
مؤلف معمولا در ابتدای هر درس با شواهد مثالی که غالبا
شعر است، آغاز کرده، سپس با توضیحاتی مختصر و مفید، مبحث مورد نظر را توضیح داده و در ادامه قواعد و قانون‌های درس را متذکر شده است.
شواهد مثالی که مؤلف برای کتاب در نظر گرفته است، بیشتر،
اشعار سپس
آیات و
روایات و جملات کوتاه است.
ایشان در شواهد شعری، ابتدا نام سراینده و سپس شعر مورد نظرش را
ذکر می‌کند. در برخی از مواضع، چون نام شاعر مشخص نبوده، در آغاز، عبارتی
همچون «قال أحد الأعراب» و امثال آن، مرقوم شده است.
در پایان قسمت اول کتاب، فهرست
اعلام و محتویات و در پایان قسمت دوم، فهرست محتویات آمده است.
پاورقی‌های کتاب، حاوی توضیح و ترجمه لغات، بیوگرافی مختصر از برخی از اعلام موجود در
کتاب و بیان اختلاف دیدگاه‌ها
یا شرح برخی جملات متن است.
نرم‌افزار ادبيات عرب، مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی.
