• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مَحْن (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





مَحْن (به فتح میم و سکون حاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای آزمايش كردن است.
از مشتقات این کلمه در نهج البلاغه؛ مِحْنة (به کسر میم و سکون حاء) چيزى است كه انسان با آن امتحان مى‌شود.
جمع آن مِحَن (به کسر میم و فتح حاء) است.
این کلمه مواردى از آن در نهج‌البلاغه آمده است.



مَحْن (مثل عقل) به معنای آزمايش كردن است. «مَحَنَهُ‌ مَحْناً: اختبرهُ‌ و جرَّبهُ‌»


برخی از مواردی که در «نهج البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می‌باشد:


۲.۱ - الامْتِحانِ - خطبه ۸۲ (درباره میت)

حضرت علی (علیه‌السلام) درباره ميّت فرموده:
«أُقْعِدَ في حُفْرَتِهِ نَجِيّاً لِبَهْتَةِ السُّؤالِ، وَ عَثْرَةِ الامْتِحانِ
«نشانده مى‌شود در قبرش مناجات كنان (كه صداى او را جز ملائكه نشنوند) براى حیرت سوال قبر و لغزش در امتحان اعمال.» از اين معلوم مى‌شود كه روح در قبر وارد بدن مى‌شود و انسان مى‌نشيند تا جواب دهد، چنان‌كه در كتاب (سيرى در عالم برزخ) گفته‌ام.


۲.۲ - مِحْنَةٌ - حکمت ۱۴۲ (ضعف ایمان)

مِحْنة به كسر اول چيزى است كه انسان با آن امتحان مى‌شود، جمع آن مِحَن (مثل خرد) است. حضرت درباره آدم ضعيف الايمان فرموده:
«وَ إِنْ عَرَتْهُ مِحْنَةٌ انْفَرَجَ عَنْ شَرائِطِ الْمِلَّة.»
«اگر امتحانى پيش آيد از دین خارج مى‌شود.»
«محن البلوى» در «محض» گذشت.

این کلمه مواردی از آن در «نهج‌ البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۶۵.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۳۱۵.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۱۶۹.    
۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغ، ت الحسون، ص۱۶۱، خطبه ۸۲.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۱۴۲، خطبه ۸۱.    
۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۱۳، خطبه ۸۳.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۵۹، خطبه ۸۳.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۵۳.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۵۶۲.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۳، ص۴۳۸.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳۵.    
۱۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۲۷۰.    
۱۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۸۱۲، حکمت ۱۴۲.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۱۹۰، حکمت ۱۵۰.    
۱۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۴۹۸، حکمت ۱۵۰.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۷۵، حکمت ۱۵۰.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۵۵.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۵۵۸.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱۳، ص۲۴۷.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۲۱، ص۲۳۴.    
۲۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۸، ص۳۵۹.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «محن»، ج۲، ص۹۶۵.    






جعبه ابزار