الاجتهاد و التقلید (للشیخ الانصاری)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مولف این کتاب،
شیخ مرتضی انصاری از علمای بزرگ و از چهره‌های درخشان
فقهای شیعه در
قرن سیزدهم هجری است. این کتاب به بررسی مسالۀ
اجتهاد و شرایط
تقلید پرداخته است.
مؤلف در آغاز به بیان معنای لغوی و اصطلاحی تقلید و بیان موضوع آن و سپس به بحثی عمیق و گسترده در این رابطه و شرح و توضیح مسائل آن می‌پردازد.
شیخ
انصاری در این کتاب به آراء و نظریات دیگران دربارۀ
جواز یا
حرمت تقلید با ذکر ادلۀ هر یک اشاره دارد. وی در هر مساله مباحث مهم و تنبیهات فراوانی آورده است. (مقدمه و تحقیق آقای
محمد محلاتی بر کتاب الاجتهاد و التقلید)
صرف نظر از دقت نظر و عمق آراء و حدس صائب شیخ
انصاری که زبانزد تمامی اندیشمندان است، برای نشان دادن شعاع اثر گذاری شیخ اعظم و جایگاه بلند وی مباحث زیر طرح می‌گردد:
در نوآوری شیخ تردیدی نیست و بسیاری نیز به این امر اعتراف کرده‌اند. شاگرد وی،
میرزای آشتیانی، در بحر الفوائد گفته است: «کیف و هو مبتکر فی الفن بما لم یسبقه فیه سابق».
از دیگر ویژگیهای ایشان تنبیهات فراوانی است که برای مسائل گوناگون می‌آورد. در هر مبحثی، پس از طرح نزاع و ذکر اقوال و نقد و بررسی آن، ملحقاتی باقی می‌ماند که مسکوت گذاردن آنها سبب نقصان پژوهش و تحقیق می‌گردد.
شیخ انصاری در پایان بسیاری از مباحث طرح شده، این لواحق را با عنوان تنبیهات مورد دقت نظر و کنکاش قرار داده است.
از دیگر برجستگیهای شیخ
انصاری توان او بر طراحی موضوعات جدید و تازه و گسترده ساختن مباحث است. وی در هر مساله به دسته بندی و ابداع می‌پردازد.
حجم جستجو در اندیشه‌های دیگران از معیارهای ارزیابی، بلکه ارزشیابی پژوهشها و تحقیقات است. شیخ
انصاری از این نگاه نیز محققی بنام و برجسته است.
شخصیت شیخ
انصاری در حوزه‌های علمیۀ شیعه ناشناخته نیست. مقام بلند او در فقه و اصول، بیش از یک قرن است که بر مراکز علمی سایه افکنده و او را طلایه دار این دو دانش کرده است. آثار و نوشته‌های بر جای مانده از این بزرگ مرد، فراوان است و کتاب حاضر نیز یکی از آثار گرانمایه‌ای است که از این اندیشمند بزرگ جهان اسلام به دست ما رسیده است.
آقا بزرگ تهرانی در کتاب ارزشمند خود الذریعة الی تصانیف الشیعة در این باره می‌فرماید:
«الاجتهاد و التقلید للعلامة الانصاری، الشیخ الاجل، المرتضی بن المولی
محمد امین بن المرتضی بن شمس الدین بن
احمد بن نور الدین بن
محمد صادق الانصاری الدزفولی التستری النجفی، المولود سنة ۱۲۱۴ و المتوفی سنة ۱۲۸۱، رایت فی کتب تلمیذه الاجل آیة الله المجدد میرزا
محمد حسن الشیرازی بسامراء اوله التقلید لغة جعل الغیر ذا قلادة و منه تقلید الهدی».
یعنی «کتاب
اجتهاد و تقلید نوشتۀ علامۀ
انصاری، شیخ اجل، مرتضی فرزند
محمد امین فرزند مرتضی فرزند شمس الدین فرزند
احمد فرزند نور الدین فرزند
محمد صادق
انصاری دزفولی شوشتری نجفی، متولد سال ۱۲۱۴ و درگذشت سال ۱۲۸۱ هجری قمری. نسخه‌ای از این کتاب را در کتابخانۀ شاگرد بزرگ ایشان آیت‌الله مجدد
میرزا محمد حسن شیرازی در شهر
سامرا دیده‌ام. در آغاز این کتاب آمده...»
نرم افزار مجموعه جامع فقه اهل البیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
