الأمالی (شیخ مفید)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
این کتاب (الامالی)، به زبان عربی، نوشته
شیخ مفید، ابو عبدالله، محمد بن محمد بن نعمان عکبری بغدادی (۳۳۶- ۴۱۳ ق)، است و شامل روایات اخلاقی، اعتقادی و
تاریخ اسلام می‌باشد.
شیخ مفید، این کتاب را در طول ۷ سال، در ماه‌های مبارک
رمضان و در ۴۲ جلسه برای یاران خود
املاء کرده‌اند.
نجاشی، این کتاب را، «
الامالی المتفرقات» نامیده، زیرا از سال ۴۰۴ تا ۴۱۱ ق، املای آن به طول انجامیده است.
در کتب
تراجم، بیش از ۳۰ کتاب با عنوان «الامالی» ذکر شده که کتب بزرگانی چون
شیخ مفید،
شیخ صدوق و
شیخ طوسی از مشهورترین آنهاست.
امالی، عبارت است از مطالبی که استاد در مجلس‌ها یا زمان‌های خاص از حفظ یا از روی کتاب خود برای شاگردان می‌خواند و آنها همه مطالب را می‌نویسند، لذا به آن، «
المجالس» و «
عرض المجالس» هم می‌گویند.
این نوع از تعلیم، بهترین نوعی است که در طول تاریخ ثبت شده و دقیق‌ترین روش برای انتقال کاملا صحیح مطالب به شاگردان است.
شیوه امالی نویسی، از رایج‌ترین شیوه‌های نقل روایات
اهل بیت علیه‌السّلام ، در میان علمای اسلام بوده است؛ خصوصا در آن زمان‌هایی که امکانات چاپ و نشر کتاب به راحتی این زمان نبوده است.
کتاب، مشتمل بر ۴۲ مجلس است که مجموع این مجالس، ۳۸۷ روایت را در بر گرفته است. بیشترین روایات (۴۷ روایت)، در مجلس بیست و سوم و کمترین روایات (۴ روایت)، در مجلس سی و یکم ذکر شده است.
در این کتاب، موضوعات بسیار متنوعی در قالب روایت ذکر شده است؛ موضوعاتی از قبیل ثبت
اعمال انسان توسط
فرشته ،
حب اهل بیت از اسباب دخول در
بهشت،
مناقبت علی و
فاطمه و
حسنین و شیعیان آنها، فضیلت
دانشجو، بیماری موجب پاکی از
گناهان می‌شود، در شناخت مقام اهل بیت علیه‌السّلام و مشروط بودن قبولی اعمال به
ولایت، نزدیک‌ترین مردم به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در روز
قیامت، ماجرای
عثمان و
بنی امیه و در
بیت المال آنان را بر دیگران
ترجیح دادن و مضروب نمودن
عمار ، بخشی از دعاهای صبح و شام،
استغفار نبی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم برای
شیعه، از جمله مواعظ علی علیه‌السّلام در باره آرزوی دراز و پیروی از
هوای نفس ، موعظه
امام سجاد علیه‌السّلام در باره
محاسبه نفس، سخن
زید بن علی علیه‌السّلام در باره اهل بیت و عدم خوف وی از ظالمان، دعا پس از
فریضه مستجاب است، فرمان دادن علی علیه‌السّلام شیعه خود را به
تقیه کردن، آخرین خطبه‌ای که پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ایراد فرمودند، عرضه کردن ولایت بر همه مخلوقات، روا ساختن حاجات مؤمنین، وقتی خدا خیر بنده‌ای را بخواهد او را در دین
فقیه می‌گرداند، کلام علی علیه‌السّلام در باره
زهد،
کفاره غیبت کردن آن است که برای شخصی که غیبتش کرده‌ای
استغفار نمایی، فضیلت
گریه در مصیبت اهل بیت علیه‌السّلام و...
در چاپ حاضر،
حسین استاد ولی و
علی اکبر غفاری ، کتاب را تحقیق کرده و در آغاز آن مقدمه‌ای در معرفی کتاب و مؤلف آن آورده‌اند.
در پایان کتاب نیز فهرست‌های متنوعی آمده مانند:
۱. فهرست موضوعات؛
۲. فهرست
اعلام ؛
۳. فهرست
اماکن، بیوتات،
قبایل، ملل و...
نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
