اعاده اعتبار (حقوق خصوصی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اعاده اعتبار به معنی بازگشت
تاجر ورشکسته به موجب حکم
دادگاه به اعتبار بازرگانی خود است، به طوری که حق فعالیت بازرگانی داشته باشد. البته
اعاده اعتبار در
فقه وجود ندارد و مفلس پس از این که دیون خود را ادا کرد، می‌تواند به تجارت اقدام نماید. در لغت
اعاده، به معنی برگردانیدن و از سر گرفتن است.
ورشکستگی، اعتبار تاجر را از بین برده و اعتماد مردم را از او سلب می‌کند و علاوه بر آن، صدور حکم ورشکستگی به خودی خود باعث ایجاد بعضی از محرومیت‌ها برای تاجر می‌گردد.
قانون تجارت راجع به محرومیت‌های اجتماعی ورشکسته، ساکت است، ولی در اغلب قوانین، محرومیت‌هایی حتی برای ورشستگان عادی دیده می‌شود. یکی از شرایط اشتغال داشتن تاجر به عملیات تجارتی، داشتن اعتبار و
حسن شهرت می‌باشد، ورشکستگی حسن شهرت را لکه‌دار نموده و مانع اشتغال می‌شود، حتی ادامه تجارت نیز برای ورشکسته میسر نیست، مگر آن‌که
اعاده اعتبار کند.
اعاده اعتبار دو قسم است:
اعاده اعتبار واقعی تاجر موقعی است که تاجر با نشان دادن حسن عمل و با پرداخت کلیه دیونی که بر
ذمه او بوده است، می‌تواند تقاضای
اعاده اعتبار نماید.
«هر تاجر ورشکسته که کلیه دیون خود را با متفرعات و مخارجی که به آن تعلق گرفته است، کاملاً بپردازد حقاً
اعاده اعتبار می‌نماید.» (مفاد ماده ۵۶۱ قانون تجارت)
ضمناً ماده ۵۶۲ قانون تجارت برای ارفاق به تاجر ورشکسته و جلوگیری از این‌که طلب‌کاران مبالغ زیادی از بابت متفرعات و مخارج مطالبه نمایند، حداکثر خسارت تاخیر تادیه را به ۷% در سال تقلیل داده و حداکثر مدت را پنج سال قرار داده است. در صورتی که در سایر موارد طبق ماده ۷۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی حداکثر خسارت تاخیر تادیه ۱۲% در سال تعین شده است و از لحاظ مدت، محدودیتی در بین نیست.
در صورتی که تاجر با ابراز حسن نیت موفق به پرداخت کلیه دیون خود نگردد، قوانین امروزی برای محجوریت تاجر ورشکسته مدتی قائل شده‌اند و همان‌طور که در مورد جرایم، بعد از سپری شدن مدت زمانی،
اعاده حیثیت می‌شود، در مورد ورشکستگی نیز بعد از گذشت مدتی به دادگاه اجازه می‌دهد، نسبت به
اعاده اعتبار تاجر ورشکسته تصمیم اتخاذ نماید.
شرایط
اعاده اعتبار در دو بخش قابل بررسی است:
«
اعاده اعتبار حقیقی و واقعی منوط به پرداخت کلیه دیون به همراه متفرعات و هزینه‌های متعلقه از طرف تاجر ورشکسته می‌باشد.» (مفاد ماده ۵۶۱ قانون تجارت)
«تقاضای
اعاده اعتبار
قانونی منوط به فراهم بودن شرایط زیر است:
۱- گذشتن ۵ سال پس از اعلان
ورشکستگی.
۲- اثبات صحت عمل در ظرف مدت ۵ سال مزبور و بعد از آن تا زمان صدور حکم
اعاده اعتبار.
۳- جلب رضایت طلب‌کاران نسبت به
اعاده اعتبار.
این جلب رضایت ممکن است از طریق انعقاد قرارداد ارفاقی که قبلاً تحصیل شده یا این که طلب‌کاران بعداً ذمه او را پر کرده باشند، حاصل شود». (مفاد مادۀ ۵۶۵
قانون تجارت)
اعاده اعتبار مستلزم رسیدگی در دادگاه و صدور حکم از طرف آن است. «دادگاه صالح برای رسیدگی به تقاضای
اعاده اعتبار همان دادگاهی است که اعلان ورشکستگی در حوزه آن واقع شده است». (مفاد ماده ۵۶۶ قانون تجارت)
(۱) ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، ج۴، ص۲۰۱-۱۹۸، تهران، نشر دادگستر، ۱۳۸۰، چاپ چهارم.
(۲) جعفری لنگرودی، محمدجعفر، ترمینولوژی حقوق، ص۵۹، تهران، کتابخانه‌گنج‌دانش، ۱۳۷۶، چاپ هشتم.
(۳) عرفانی، محمود، حقوق تجارت به زبان ساده، ص۲۶۷، تهران، نشر میزان، ۱۳۸۰، چاپ اول.
(۴) دمیرچیلی، محمد و دیگران، قانون تجارت در نظم حقوقی کنونی، صص ۸۳۸-۸۳۳، تهران، خلیج‌فارس، ۱۳۸۱، چاپ دوم.
سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «اعاده اعتبار»، تاریخ بازیابی ۹۸/۱/۱۱.
