أَشُدّ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَشُدّ: (وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ)«اَشُدّ» از مادّه
«شَدّ» به معنای گره محکم است؛
و در اینجا اشاره به استحکام جسمانی و روحانی می‌باشد؛ سپس توسعه یافته و به هر گونه استحکام جسمانی و روحانی گفته شده است و منظور از
«اَشَدّ» در اینجا رسیدن به حدّ
بلوغ است؛ ولی بلوغ جسمانی در اینجا کافی نیست، بلکه، باید بلوغ فکری و اقتصادی نیز باشد، به گونه‌ای که
یتیم بتواند اموال خود را حفظ و نگهداری کند و انتخاب این تعبیر، برای همین منظور است که البته باید از طریق آزمایش قطعی مشخص گردد. بعضی گفته‌اند:
«اَشُدّ»، جمعی است که مفرد ندارد؛ و بعضی دیگر آن را جمع
«شَدّ» (بر وزن سدّ) می‌دانند؛ ولی به هر حال، معنای جمعی آن قابل انکار نیست.
«اَشُدَّ» از مادّه
«شدت» به معنای نیرومند شدن است.
ترجمه و تفاسیر
آیات مرتبط با
أَشُدّ:
(وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ آتَيْنَاهُ حُكْمًا وَعِلْمًا وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ) (و هنگامى كه به بلوغ و رشد رسيد، ما حكم
پیامبری و «
علم» به او داديم؛ و اينچنين نيكوكاران را پاداش مى‌دهيم!).
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید:
بلوغ اشد به معنای سنینی از عمر انسان است که در آن سنین قوای بدنی رفته رفته بیشتر می‌شود و به تدریج آثار کودکی زایل می‌گردد، و این از سال هیجدهم تا سن کهولت و پیری است که در آن موقع دیگر
عقل آدمی پخته و کامل است و ظاهرا منظور از آن رسیدن به ابتدای سن جوانی است، نه اواسط و یا اواخر آن که از حدود چهل سالگی به بعد است، به دلیل آیه‌ای که در باره
موسی (علیه‌السّلام) فرموده:
(وَ لَمَّا بَلَغَ اَشُدَّهُ وَ اسْتَوی آتَیْناهُ حُکْماً وَ عِلْماً) زیرا در این آیه کلمه
(اسْتَوی) را آورد تا برساند موسی به حد وسط اشد رسیده بود که ما مبعوثش کردیم؛ و در آیه
(حَتَّی اِذا بَلَغَ اَشُدَّهُ وَ بَلَغَ اَرْبَعِینَ سَنَةً قالَ رَبِّ اَوْزِعْنِی اَنْ اَشْکُرَ نِعْمَتَکَ) چون می‌خواسته برساند در اواخر بلوغ اشد خود چنین و چنان گفت، کلمه چهل سالگی را هم اضافه کرده، و اگر بلوغ اشد به معنای چهل سالگی باشد دیگر حاجت به ذکر
(بَلَغَ) و تکرار آن نبود بلکه می‌فرمود: «حتی اذا بلغ اشده اربعین سنة»؛ پس دیگر مجالی برای گفته بعضی از مفسرین نیست که گفته‌اند: منظور از بلوغ اشد رسیدن به سی و یا سی و سه سالگی است و همچنین آن مفسر دیگر که گفته: منظور از آن رسیدن به چهل است. علاوه بر این، خنده‌آور است که
همسر عزیز در ایام جوانی
یوسف عشقی به وی نورزد تا اینکه به چهل سالگی برسد آن وقت عاشقش شود، و او را به طرف خودش بخواند.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَلاَ تَقْرَبُواْ مَالَ الْيَتِيمِ إِلاَّ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّى يَبْلُغَ أَشُدَّهُ وَأَوْفُواْ بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْؤُولًا) (و به مال يتيم، جز به بهترين طريق نزديك نشويد، تا به سر حدّ بلوغ رسد و به عهد خود
وفا كنيد، كه از
عهد سؤال مى‌شود).
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: بلوغ اشد در جمله
(حَتَّی یَبْلُغَ اَشُدَّهُ) اوان و آغاز این
بلوغ و رشد است که در این هنگام حکم یتیمی از یتیم برداشته می‌شود، و دیگر او را
یتیم نمی‌گویند، پس اینکه فرمود: نزدیک مال یتیم نشوید تا بالغ شود به این معنا است که مال یتیم را حفظ کنید تا بالغ شود، و چون بالغ شد به دستش بسپارید.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَاسْتَوَى آتَيْنَاهُ حُكْمًا وَعِلْمًا وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ) (و هنگامى كه موسى به رشد و كمال رسيد،
حکمت و دانش به او داديم؛ و اين‌گونه نيكوكاران را
پاداش مى‌دهيم).
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: بلوغ اشد به معنای این است که:
انسان آن قدر زنده بماند و عمر کند تا نیروهای بدنش به حد قوت و شدت برسد، و این غالبا در سن هجده سالگی صورت می‌گیرد.
(دیدگاه شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «أَشُدّ»، ص۴۷.
