• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اسماء بنت یزید در قران

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



اَسماءْ بنت یزید، دختر یزید‌بن سکن انصاری بود.



اَسماءْ بنت یزید:(فکیهه) دختر یزید‌بن سکن انصاری
[۲] اسدالغابه، ج‌۷، ص‌۳۴۷
[۳] الاستیعاب، ج‌۴، ص‌۳۵۰.
کنیه‌اش امّ عامر و به گفته برخی امّ سلمه
[۶] عارضة الاحوذی، ج‌۶، ص‌۳۶۵
[۷] تهذیب التهذیب، ج‌۱۲، ص‌۳۵۰.
است. او از قبیله اوس تیره بنی‌عبداشهل
[۸] اسد الغابه، ج‌۷، ص‌۱۸.
و مادرش امّ سعد دختر خزیم اشهلی و طبق برخی نقلها امّ‌بجاد بود. همسرش را ابوسعد
[۱۱] المعجم الکبیر، ج‌۲۲، ص‌۳۰۷
[۱۲] اسدالغابه، ج‌۶، ص‌۱۳۵.
و برخی ابوسعید
[۱۳] اسد الغابه، ج‌۶، ص‌۱۳۷.
یاد‌کرده‌اند.وی زمانی که در شمار نخستین زنان بیعت کننده با پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) قرار گرفت
[۱۵] اسد الغابه، ج‌۷، ص‌۳۴۷.
،


تازه جوان بود.
[۱۶] مجمع الزوائد، ج‌۶، ص‌۳۹
[۱۷] المعجم الکبیر، ج‌۲۴، ص‌۱۶۴.
پدر و برادرش (عامر) در غزوه اُحُد شهید شدند. در مسیر بازگشت پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) از صحنه احد به مدینه ، هنگام عبور از محلّه بنی‌عبداشهل، اسماء در حال شیون و زاری بر پدر و برادر خود بود و به پیامبر عرض کرد که با وجود شما، هیچ مصیبتی سنگین نیست و به شیون خود پایان داد.
[۱۸] المغازی، ج‌۱، ص‌۳۱۵.



هنگام حفر خندق در سال پنجم هجری مقداری غذا تهیّه کرد و نزد پیامبر فرستاد.
[۱۹] المغازی، ج۲، ص۴۷۷
در غزوه ذی‌قِرد (غابه) در سال ششم هجری که شتران پیامبر به غارت رفته بودند، مردان را به شرکت در غزوه وا‌می‌داشت و همواره نگران سلامت پیامبر بود.
[۲۱] المغازی، ج‌۲، ص‌۵۴۳.



وی سال ششم هجری جزو ۴ زنی بود که در صلح حدیبیّه شرکت جست و در بیعت رضوان با پیامبر بیعت کرد.
[۲۲] المغازی، ج‌۲، ص‌۵۷۴‌
[۲۴] تاریخ‌الاسلام، ص‌۷۳.



در جنگ با یهودیان خیبر نیز حضور داشت و یکی از ۲۰ زنی بود که در این جنگ شرکت کرده بودند.
[۲۵] المغازی، ج۲، ص۶۳۳
[۲۶] تاریخ دمشق، ج۶۹، ص۳۱.



او افزون بر این، در فتح مکّه نیز همراه پیامبر بود. در حجّة‌الوداع ، اسماء که افسار شتر پیامبر را در دست داشت، سنگینی نزول وحی بر پیامبر را هنگام نزول آیات سوره مائده ، از نزدیک مشاهده کرد.
[۲۸] مسند احمد، ج‌۷، ص‌۶۰۹
[۲۹] البدایة و النهایه، ج‌۳، ص‌۱۹.
پس از پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) اسماء در جنگ یرموک (منطقه شامات) در سال ۱۳ هجری شرکت جست و با عمود خیمه ، چند تن از سپاه روم را کشت و از آن پس، در شام سکنا گزید.
[۳۱] تاریخ الاسلام، ص‌۷۴.



اسماء به پیامبر علاقه فراوانی داشت.
[۳۳] مسند احمد، ج‌۷، ص‌۶۱۴
[۳۴] حلیة الاولیاء، ج‌۲، ص‌۷۶.
یک‌بار هنگامی که پیامبر به محلّه بنی‌عبداشهل آمد و در مسجد آنان نمازگزارد، پیامبر را به منزل خود دعوت، و از حضرت پذیرایی کرد که همراهان پیامبر نیز به برکت آن حضرت از غذای او سیر‌شدند.


هنگامی که زنان مدینه از او خواستند پرسشهای خود را نزد پیامبر طرح کند، در حضور اصحاب چنان زیبا سخن گفت و پرسشهای آنان را مطرح کرد که مورد تحسین پیامبر قرار گرفت.
[۳۷] اسدالغابه، ج‌۷، ص‌۱۷.
در گفتوگو با پیامبر کمتر خجالت می‌کشید
[۳۸] مجمع الزوائد، ج‌۴، ص‌۳۱۱
[۳۹] مجمع الزوائد، ج‌۶‌، ص‌۳۹
، بدین‌جهت ۸۱ روایت در زمینه‌های گوناگون از پیامبر نقل کرده
[۴۱] اعلام النساء، ج‌۱، ص‌۶۷.
و راوی ثقه (مورد اعتماد) شناخته شده است.
[۴۲] الثقات، ج‌۳، ص‌۴۶۱.
ابن‌حنبل ، بخشی از اثر خود را به روایات او اختصاص داده است.
[۴۳] مسند احمد، ج‌۷، ص‌۶۰۶.
در مباحث قرآنی، روایاتی از اسماء درباره اسم اعظم در قرآن
[۴۴] مسند احمد، ج‌۷، ص‌۶۱۵
[۴۵] تفسیر قرطبی، ج‌۴، ص‌۴.
، سوره قریش
[۴۷] مسند احمد، ج‌۷، ص‌۶۱۵.
و آیه ۵۳ زمر
[۴۹] مسند احمد، ج‌۷، ص‌۶۰۸.
وجود دارد.


اسماء را زنی دیندار، خردمند
[۵۰] اسدالغابه، ج‌۷، ص‌۱۷
[۵۱] الاستیعاب، ج‌۴، ص‌۳۵۰.
، سخنور
[۵۲] تهذیب التهذیب، ج‌۱۲، ص‌۳۵۰
، خادم پیامبر و مجاهد در راه خدا
[۵۶] حلیة الاولیاء، ج‌۲، ص‌۷۶.
و بی توجّه به زیور دنیا
[۵۷] حلیة الاولیاء، ج‌۲، ص‌۷۶.
وصف کرده‌اند.


او به سال ۷۰ هجری از دنیا رفت
[۵۸] الوافی بالوفیات، ج‌۹، ص‌۵۴.
و در قبرستان باب الصغیر شام مدفون شد.


زنان مسلمان در آغاز، پس از طلاق ، عِدّه نگه نمی‌داشتند تا این‌که اسماء از همسر خود طلاق گرفت و آیه «والمُطَلّقتُ یَتَربّصنَ بِأَنفُسِهِنَّ ثَلثَةَ قُروء...» نازل شد. به روایت ابی‌داود و ابن‌ابی حاتم از اسماء، حکم عدّه طلاق ، نخستین بار درباره او نازل شده‌است.
[۶۱] سنن ابی‌داود، ج‌۲، ص‌۱۵۱
[۶۲] تفسیر قرطبی، ج‌۱۸، ص‌۹۹
[۶۳] تفسیر ابن‌کثیر، ج‌۱، ص‌۲۷۷.



الاستیعاب فی معرفة الاصحاب؛ اسد الغابة فی معرفة الصحابه؛ اعلام النساء فی عالمی العرب والاسلام؛ البدایة و النهایه؛ تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر والاعلام؛ تاریخ مدینة دمشق؛ تفسیر القرآن العظیم، ابن‌کثیر؛ تهذیب التهذیب؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی؛ حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء؛ الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور؛ سنن ابی‌داوود؛ سیر اعلام النبلاء؛ عارضة الاحوذی بشرح جامع الترمذی؛ الطبقات الکبری؛ کتاب الثقات؛ کتاب الطبقات؛ کتاب الوافی بالوفیات؛ مجمع‌الزوائد و منبع الفوائد؛ مسند احمد‌بن‌حنبل؛ المعجم الکبیر؛ المغازی.


۱. ابن‌خیاط، ص‌۶۳۵.    
۲. اسدالغابه، ج‌۷، ص‌۳۴۷
۳. الاستیعاب، ج‌۴، ص‌۳۵۰.
۴. تاریخ دمشق، ج‌۶۹، ص‌۳۱.    
۵. دمشق، ج‌۶۹، ص‌۳۴.    
۶. عارضة الاحوذی، ج‌۶، ص‌۳۶۵
۷. تهذیب التهذیب، ج‌۱۲، ص‌۳۵۰.
۸. اسد الغابه، ج‌۷، ص‌۱۸.
۹. الطبقات، ابن‌سعد، ج‌۸، ص‌۲۴۴.    
۱۰. الطبقات، ابن‌خیاط، ص‌۶۳۵.    
۱۱. المعجم الکبیر، ج‌۲۲، ص‌۳۰۷
۱۲. اسدالغابه، ج‌۶، ص‌۱۳۵.
۱۳. اسد الغابه، ج‌۶، ص‌۱۳۷.
۱۴. الدرالمنثور، ج‌۸، ص‌۱۴۱.    
۱۵. اسد الغابه، ج‌۷، ص‌۳۴۷.
۱۶. مجمع الزوائد، ج‌۶، ص‌۳۹
۱۷. المعجم الکبیر، ج‌۲۴، ص‌۱۶۴.
۱۸. المغازی، ج‌۱، ص‌۳۱۵.
۱۹. المغازی، ج۲، ص۴۷۷
۲۰. تاریخ‌دمشق، ج۳۳، ص۲۲۳.    
۲۱. المغازی، ج‌۲، ص‌۵۴۳.
۲۲. المغازی، ج‌۲، ص‌۵۷۴‌
۲۳. تاریخ دمشق، ج‌۶۹‌، ص‌۳۶    
۲۴. تاریخ‌الاسلام، ص‌۷۳.
۲۵. المغازی، ج۲، ص۶۳۳
۲۶. تاریخ دمشق، ج۶۹، ص۳۱.
۲۷. تاریخ دمشق، ج‌۶۹، ص‌۳۴.    
۲۸. مسند احمد، ج‌۷، ص‌۶۰۹
۲۹. البدایة و النهایه، ج‌۳، ص‌۱۹.
۳۰. تاریخ دمشق، ج‌۶۹، ص‌۳۲.    
۳۱. تاریخ الاسلام، ص‌۷۴.
۳۲. سیر اعلام النبلاء، ج‌۲، ص‌۲۹۷.    
۳۳. مسند احمد، ج‌۷، ص‌۶۱۴
۳۴. حلیة الاولیاء، ج‌۲، ص‌۷۶.
۳۵. تاریخ دمشق، ج‌۶۹، ص۳۷    
۳۶. الطبقات، ابن‌سعد، ج‌۸، ص‌۲۴۴‌۲۴۵.    
۳۷. اسدالغابه، ج‌۷، ص‌۱۷.
۳۸. مجمع الزوائد، ج‌۴، ص‌۳۱۱
۳۹. مجمع الزوائد، ج‌۶‌، ص‌۳۹
۴۰. تاریخ‌دمشق، ج‌۶۹، ص‌۳۲.    
۴۱. اعلام النساء، ج‌۱، ص‌۶۷.
۴۲. الثقات، ج‌۳، ص‌۴۶۱.
۴۳. مسند احمد، ج‌۷، ص‌۶۰۶.
۴۴. مسند احمد، ج‌۷، ص‌۶۱۵
۴۵. تفسیر قرطبی، ج‌۴، ص‌۴.
۴۶. قریش/سوره۱۰۶، آیه۱ – ۴.    
۴۷. مسند احمد، ج‌۷، ص‌۶۱۵.
۴۸. زمر/سوره۳۹، آیه۵۳.    
۴۹. مسند احمد، ج‌۷، ص‌۶۰۸.
۵۰. اسدالغابه، ج‌۷، ص‌۱۷
۵۱. الاستیعاب، ج‌۴، ص‌۳۵۰.
۵۲. تهذیب التهذیب، ج‌۱۲، ص‌۳۵۰
۵۳. الاصابه، ج‌۸، ص‌۲۱.    
۵۴. سیر اعلام النبلاء، ج‌۲، ص‌۲۹۷.    
۵۵. تاریخ دمشق، ج‌۶۹، ص‌۳۲    
۵۶. حلیة الاولیاء، ج‌۲، ص‌۷۶.
۵۷. حلیة الاولیاء، ج‌۲، ص‌۷۶.
۵۸. الوافی بالوفیات، ج‌۹، ص‌۵۴.
۵۹. سیر اعلام النبلاء، ج‌۲، ص‌۲۹۷.    
۶۰. بقره/سوره۲، آیه۲۲۸.    
۶۱. سنن ابی‌داود، ج‌۲، ص‌۱۵۱
۶۲. تفسیر قرطبی، ج‌۱۸، ص‌۹۹
۶۳. تفسیر ابن‌کثیر، ج‌۱، ص‌۲۷۷.



دائرةالمعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله«اسماء بنت یزید در قران»    




جعبه ابزار