أسرار (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اسرار: (وَ اَسَرُّوا النَّدامَةَ)بعضی
«اسرار» را در اینجا به معنای
«اظهار کرده» گفته‌اند: این واژه، در
لغت عرب در دو معنای
متضاد استعمال می‌شود، و نظیر آن نیز کم نیست؛ ولی، با توجّه به موارد استعمالات آن (اسرار) در
قرآن و غیر قرآن، این معنا بعید به نظر می‌رسد؛ چرا که
«سرّ» معمولًا در مقابل
«علن» قرار می‌گیرد و
«راغب» نیز در «
مفردات» به ضعیف بودن این قول تصریح کرده است؛
هر چند بعضی از علمای لغت، به هر دو معنا اشاره کرده‌اند.
(وَقَالَ الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا بَلْ مَكْرُ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ إِذْ تَأْمُرُونَنَا أَن نَّكْفُرَ بِاللَّهِ وَنَجْعَلَ لَهُ أَندَادًا وَأَسَرُّوا النَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذَابَ وَجَعَلْنَا الْأَغْلَالَ فِي أَعْنَاقِ الَّذِينَ كَفَرُوا هَلْ يُجْزَوْنَ إِلَّا مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ) (و مستضعفان به مستكبران مى‌گويند: «مكر و
نیرنگ شما در شب و روز مايه گمراهى ما شد، هنگامى كه به ما دستور مى‌داديد كه به خداوند
کافر شويم و همتايانى براى او قرار دهيم» و آنان هنگامى كه
عذاب الهى را مى‌بينند پشيمانى خود را پنهان مى‌كنند تا بيشتر رسوا نشوند). و ما غل و زنجيرها در گردن كافران مى‌نهيم؛ آيا جز آنچه عمل مى‌كردند به آنها جزا داده مى‌شود؟!).
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
(وَأَسَرُّوا) «و پنهان داشتند»
(النَّدامَةَ لَمَّا رَاَوُا الْعَذابَ) «
ندامت خود را چون عذاب را دیدند»، و فهمیدند که دیگر راه فراری ندارند و این پنهان‌کاری در آن روز با اینکه روز
قیامت روزی است که همه پنهانی‌ها و اسرار بیرون می‌افتد، و روزی است که
(یَوْمَ هُمْ بارِزُونَ لا یَخْفی عَلَی اللَّهِ مِنْهُمْ شَیْ‌ءٌ) «چیزی از اسرار مردم بر خدا پوشیده نمی‌ماند» نظیر دروغگوییشان و
انکار شرکشان است، و نیز نظیر
قسم دروغ خوردنشان است، که در قیامت همه اینها از آنان سر می‌زند، و این از باب ظهور
ملکات رذیله است، که در نفوس آنها ریشه دوانده، از آنجایی که در دنیا همواره ندامت خود را از ترس
شماتت دشمنان پنهان می‌داشتند، این پنهان‌کاری برای آنان عادت شده، لذا در قیامت هم با اینکه روز بُروز و ظهور نهانی‌ها است، و روز
(تُبْلَی السَّرائِرُ) « برون افتادن اسرار از پرده‌ها است»، مع ذلک دست از عادت دنیایی خود بر نمی‌دارند، و به مقتضای ملکه دروغگویی باز
دروغ می‌گویند با اینکه می‌دانند که دروغشان هویدا است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «أسرار»، ص۴۴.
