• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

استدلال‌های قرآن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



استدلال‌های قرآن، شیوه‌های احتجاج و استدلال قرآن در مقابل مخالفان، و اثبات حقانیت معارف الهی را می‌گویند.



یکی از ویژگی‌های قرآن که مورد توجه دانشمندان علوم قرآنی قرار گرفته است، شیوه‌های احتجاج و استدلال قرآن است. برخی از دانشمندان کتاب‌های مستقلی در این باره نگاشته‌اند.

۱.۱ - مثال

قرآن برای ابطال عقاید باطل مشرکان و اثبات معارف وحیانی از شیوه‌های مختلف استدلال ( برهان ، جدل و تمثیل ) به تناسب موضوع و مدعا بهره گرفته است.نمونه‌هایی از این استدلال‌ها در آثار علوم قرآنی ذکر و توصیف شده است، مثل آیه: (لو کان فیهما آلهة الا الله لفسدتا)؛ «اگر در آنها ( زمین و آسمان ) جز خدا خدایانی(دیگر) وجود داشت قطعا(زمین و آسمان) تباه می‌شد» در استدلال بر وحدت صانع عالم ،
و آیات: (کما بداکم تعودون)؛ «همان گونه که شما را پدید آورد(به سوی او) برمی گردید»؛ (اولیس الذی خلق السماوات والارض بقادر علی ان یخلق مثلهم بلی وهو الخلاق العلیم)؛ «آیا کسی که آسمانها و زمین را آفریده توانا نیست که(باز) مانند آنها را بیافریند آری اوست آفریننده دانا»؛ (یخرج الحی من المیت ویخرج المیت من الحی ویحیی الارض بعد موتها وکذلک تخرجون)؛ «زنده را از مرده بیرون می‌آورد و مرده را از زنده بیرون می‌آورد و زمین را بعد از مرگش زنده می‌سازد و بدین گونه (از گورها) بیرون آورده می‌شوید»؛ (قل یحییها الذی انشاها اول مرة)؛ «بگو همان کسی به آن زندگی می‌بخشد که نخستین بار آن را پدید آورد» در استدلال بر معاد جسمانی .


آنچه در استدلال‌ها و مناظرات قرآنی جلب نظر می‌کند بیان روشن و قابل فهم برای مخاطبان و پرهیز از تکلف و تعابیر تخصصی و روش‌های غامض است، و این در حالی است که از حیث تمامیت و استواری دلایل، در نهایت قوت است.
[۹] معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۵، ص(۴۱۳-۴۲۳).



۱. انبیاء/سوره۲۱، آیه۲۲.    .
۲. اعراف/سوره۷، آیه۲۹.    .
۳. یس/سوره۳۶، آیه۸۱.    .
۴. روم/سوره۳۰، آیه۱۹.    .
۵. یس/سوره۳۶، آیه۷۹.    .
۶. زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۲، ص۲۴.    
۷. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۴، ص۶۰.    
۸. زرقانی، محمد عبد العظیم، ۱۹۴۸- م، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ج۱، ص۲۳۸.    
۹. معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۵، ص(۴۱۳-۴۲۳).



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «استدلال‌های قرآن».    




جعبه ابزار