• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ادله اثبات حجیت تمثیل

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ادله اثبات حجیت تمثیل یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای طرد و عکس یا دوران، و تردید یا سبر و تقسیم است.


تمثیل، مبتنی بر سه مقدمه است:
۱. حکم در قضیه اصل ثابت است.
۲. علت حکم مزبور، وجود وصفی مخصوص در قضیه اصل است.
۳. وصف مزبور که علت حکم است، در قضیه فرع نیز موجود است.

آنچه از بین مقدمات فوق به استدلال نیاز دارد، مقدمه دوم است، زیرا آن دو مقدمه دیگر، روشن و واضح است. برای قضیه دوم دو دلیل ذکر کرده‌اند:
۱. دلیل دوران یا طرد و عکس؛
۲. دلیل تردید یا سبر و تقسیم.
شرح هر یک از این دو دلیل به صورت مستقل آمده است.
[۱] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۲۴۲-۲۴۶.
[۲] سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة، ص۳۱۳.    
[۳] خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۱۳۸.
[۴] مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۵۷۵-۵۷۸.    
[۵] فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال‌المیزان، ص۱۴۳.
[۶] تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۱۰۷-۱۰۸.
[۷] قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۶۶.


۱. ↑ مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۲۴۲-۲۴۶.
۲. ↑ سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومة، ص۳۱۳.    
۳. ↑ خوانساری، محمد، منطق صوری، ص۱۳۸.
۴. ↑ مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۵۷۵-۵۷۸.    
۵. ↑ فرصت شیرازی، میرزا محمد، اشکال‌المیزان، ص۱۴۳.
۶. ↑ تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق، ص۱۰۷-۱۰۸.
۷. ↑ قطب‌الدین رازی، محمد بن‌ محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۶۶.


پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «ادله اثبات حجیت تمثیل»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۰/۲۹.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی
جعبه ابزار