ادات عدول

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

ادات عدول یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای ادات تبدیل‌کننده موضوع یا محمول به نقیض آن است.

---

ادات عدول از اقسام ادات است که بر سر موضوع یا محمول و یا هر دو در می‌آید و جزء آنها می‌شود و موضوع یا محمول و یا هر دو را رفع می‌کند؛ مانند: نادان، خوار است، منافق نادان است و نابینا ناتوان است. حرف عدل با ادات عدول مترادف است.

---

وجه تسمیه این ادات به ادات عدول، آن است که حرف سلب در غیر معنای حقیقی خود استعمال شده و از معنای اصلی‌اش (سلب ربط) عدول کرده است.

---

اقسام ادات عدول عبارت‌اند از: غیر، لا، نا و بی.
۱. غیر، مانند: الحیوان غیر حجر.
۲. لا، مانند: کل اللاحیّ جماد، بعض اللاجماد حیوان.
۳. نا، مانند: نادان، خوار است.
۴. بی، مانند: دشمن بی‌باک است.
یادآوری این نکته لازم است که مدخول لفظ «نا» به طور غالب، بلکه همیشه، اموری است که افاده وصفیّت می‌کند و مدخول لفظ «بی» همیشه یا به طور غالب، اسم ذات یا اسم معناست؛ بدون لحاظ وصفیت.

---