• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اخذ ما بالفعل مکان ما بالقوه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



اخذ ما بالفعل مکان ما بالقوه از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و یکی از مصادیق مغالطه سبب سوء اعتبار حمل است.



یکی از موارد سوء اعتبار حمل، مشتبه‌ شدن محمول بالقوه با محمول بالفعل است که به سبب حذف قید و عدم تصریح، دو قضیه با یکدیگر مشتبه می‌شوند؛ مثلاً هر گاه گفته شود: «هر ساکتی سخن می‌گوید»، اگر مقصود این باشد که در حال خاموشی بالفعل، سخن می‌گوید دروغ و محال است و اگر چنین اراده شده باشد که قوه سخن‌ گفتن در او موجود است، قضیه، راست و صحیح است.
محمول بالفعل نیز گاهی با «ما بالقوه» مشتبه می‌شود؛ مانند: «هیچ مردی نمی‌تواند سخن بگوید، زیرا زبان نگشوده است» که اگر در این قضیه، قصد شده باشد که هر مردی در زمان‌ نوزادی، زبان نگشوده است، صحیح، و فعلاً دروغ و باطل است.
[۱] ابوالبركات ابن‌ملكا، هبه‌الله بن علي، الکتاب المعتبر فی الحکمة، ص۲۶۸.
[۳] شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات، ص۸۵.



۱. ابوالبركات ابن‌ملكا، هبه‌الله بن علي، الکتاب المعتبر فی الحکمة، ص۲۶۸.
۲. مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه، ص۶۰۴-۶۰۵.    
۳. شهاب‌الدین سهروردی، یحیی بن حبش، منطق التلویحات، ص۸۵.



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «اخذ ما بالفعل مکان ما بالقوه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۵/۱۰/۲۸.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی




جعبه ابزار