• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اختلاف قرائات در مصاحف

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



اختلاف قرائت‌ها به سبب اختلاف مصحف‌ها را اختلاف قرائات در مصاحف گویند.



بی شک اختلاف مصحف‌های مناطق مختلف مهم‌ترین عامل ایجاد اختلاف در قرائت است؛ زیرا مردم هر منطقه ملزم بودند از قاری ویژه خود و قرائت منطبق بر مصحف منطقه خود پیروی کنند.


اختلاف قرائت میان مصحف‌های امام که به دستور عثمان فراهم شده بودند، به این شرح است:
۱. اختلاف میان مصحف اهل مدینه و عراق به دوازده حرف محدود بود.
۲. اختلاف میان مصحف اهل شام و عراق به حدود چهل حرف منحصر بود.
۳. اختلاف میان مصحف اهل کوفه و بصره منحصر به پنج حرف بود.


نویسنده کتاب المبانی فصل ویژه‌ای در مقدمه آن ترتیب داده و شمار این اختلاف‌ها و مواردش را در آن ذکر کرده است.
نمونه‌هایی از این اختلافات عبارتند از:
۱. ابن عامر قاری شام ، آیه ۱۸۴ سوره آل عمران را این گونه قرائت می‌کرد: «جاؤو بالبینات و بالزبر»؛ زیرا در مصحف شام این چنین نوشته شده بود؛ اما دیگر قاریان این آیه را «الزبر» (بدون باء) می‌خواندند.
۲. نافع و ابن عامر آیه ۱۳۳ سوره آل عمران را بدون «واو» قرائت می‌کردند: «سارعوا الی مغفرة من ربکم»؛ زیرا این آیه در مصحف مدینه و شام بدون «واو» ضبط شده بود؛ اما دیگر قاریان این آیه را با «واو» «و سارعوا…» می‌خواندند؛ زیرا در مصحف‌های آنان «واو» در ابتدای آیه ضبط شده بود.
[۳] ابن عطیه متاخر، عبد الحق بن غالب، مقدمتان فی علوم القرآن، ص ۱۱۷-۱۳۳.
[۵] فضلی، عبد الهادی، تاریخ قراءات قرآن کریم، ص۱۳۰.
[۶] مکی بن حموش، الکشف عن وجوه القراءات السبع و عللها و حججها، ج۱، ص۳۷۰.



۱. آل عمران/سوره۳، آیه۱۸۴.    
۲. آل عمران/سوره۳، آیه۱۳۳.    
۳. ابن عطیه متاخر، عبد الحق بن غالب، مقدمتان فی علوم القرآن، ص ۱۱۷-۱۳۳.
۴. معرفت، محمد هادی، التمهید فی علوم القرآن، ج۲، ص۱۰۷.    
۵. فضلی، عبد الهادی، تاریخ قراءات قرآن کریم، ص۱۳۰.
۶. مکی بن حموش، الکشف عن وجوه القراءات السبع و عللها و حججها، ج۱، ص۳۷۰.
۷. طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۳۸۹.    



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «اختلاف قرائات در مصاحف».    




جعبه ابزار