اختلاف در جاهلیت (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قبایل دوران
جاهلیت در بین خود
اختلاف و
کینه توزی، و
نزاع و
جنگ داشتند.
واعتصموا بحبل الله جمیعـا ولا تفرقوا واذکروا نعمت الله علیکم اذ کنتم اعداء فالف بین قلوبکم فاصبحتم بنعمته اخونـا وکنتم علی شفا حفرة من النار فانقذکم منها... «و همگی به ریسمان خدا (
قرآن و
اسلام، و هر گونه وسیله وحدت)، چنگ زنید، و پراکنده نشوید! و
نعمت (بزرگ)
خدا را بر خود، به یاد آرید که چگونه
دشمن یکدیگر بودید، و او میان دلهای شما، الفت ایجاد کرد، و به
برکت نعمت او، برادر شدید! و شما بر لب حفره ای از
آتش بودید، خدا شما را از آن نجات داد این چنین،
خداوند آیات خود را برای شما آشکار می سازد شاید پذیرای
هدایت شوید.»
(
آیه یاد شده، به نزاعها و جنگهای ۱۲۰ ساله
قبیله اوس و
خزرج در زمان جاهلیت اشاره دارد که در پرتو
ایمان به خدا متحد شدند.)
قبل از نزول این آیه، طایفه ای از
مسلمانان بعد از کفرشان ایمان آورده بودند، طایفه ای خاص بوده اند که در خطاب این آیات، از سایر طوائف نزدیکتر بوده اند چون در طول زندگی قبل از اسلامشان لحظه ای فارغ از دلواپسی نبودند، دلواپسی از جنگها و مقاتلاتی که هر آن تهدیدشان می کرده. نه امنیتی داشته اند و نه راحتی و فراغت و اصلا به حقیقت
امنیت عمومی (امنیتی که تمام جامعه و جمیع جهاتش را فرا گیرد،
آبرو و
مال و
عرض و
جان و سایر شؤون زندگی عمومی را تامین کند) پی نبرده و طعم آن را نچشیده بودند.
و بعد از آنکه دسته جمعی به
حبل خدا متمسک شدند و آثار
سعادت زندگی برایشان نمودار شده، چیزی از حلاوت
نعمتهای الهی را چشیدند، آن وقت فهمیدند که
تذکرات الهی راست بوده، و خدای تعالی چه نعمت و چه سعادت لذیذی به ایشان ارزانی داشته است.
پس خطاب در این آیات، در نفوس چنین مردمی جای گیرتر و مؤثرتر از نفوس اقوام دیگر است.
در اینکه منظور از "نار" در آیه آتش
دوزخ است یا آتش‌های این
جهان در میان
مفسران گفتگو شده است، ولی با توجه به مجموع آیه چنین بنظر می‌رسد که نار کنایه از جنگها و نزاعهایی بوده که هر لحظه در
دوران جاهلیت به بهانه ای در میان
اعراب شعله ور می شد،
قرآن مجید باین جمله اوضاع خطرناک
عصر جاهلیت را منعکس می سازد که هر لحظه خطر
جنگ و
خونریزی آنها را تهدید می کرد و خداوند در پرتو نور
اسلام آنها را از آن وضع نجات داد و مسلما با نجات یافتن از وضع خطرناک گذشته از آتش سوزان دوزخ نیز نجات یافتند.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۹، ص۴۴۴، برگرفته از مقاله «اختلاف در جاهلیت».
