• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احمد بن یحیی تجیبی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


تُجیبی، احمد بن یحیی بن وزیر، معروف به ابوعبداللّه مصری، محدّث، فقیه و نحوی بزرگ قرن دوم و سوم است.


در ۱۷۱ به دنیا آمد و از کسانی چون محمدبن ادریس شافعی، عبداللّه بن وَهْب، عمران بن موسی، شُعَیب بن لَیث، اَصبغ بن فَرَج (یا فرّوج) و پدرش یحیی بن وزیر حدیث شنید.
[۱] محمدبن احمد ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، ج۱، ص۱۵۲، چاپ عمر عبدالسلام تدمری، حوادث و وفیات ۲۴۱ـ۲۵۰ ه، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۴.
[۲] عبدالرحمان بن ابی بکر سیوطی، بُغیة الوعاة فی طبقات اللغویین و النحاة، ج۱، ص۳۹۸، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره ۱۳۸۴.
[۳] یوسف بن عبدالرحمان مُزّی، تهذیب الکمال فی اسماء الرجال، ج۱، ص۵۱۹، چاپ بشار عواد معروف، بیروت ۱۴۰۳ـ ۱۴۰۵/۱۹۸۳ـ ۱۹۸۵.

محدّثان بزرگی مانند نسائی، حسین بن یعقوب مصری، ابوبکربن ابی داود و احمدبن حَمّاد از وی حدیث روایت کرده‌اند و برخی چون نسائی او را ثقه دانسته اند.
[۴] عبدالوهاب بن علی سبکی، طبقات الشافعیة الکبری، ج۲، ص۶۶، چاپ محمود محمد طناحی و عبدالفتاح محمدحلو، قاهره ۱۹۶۴ـ۱۹۷۶.
[۵] یوسف بن عبدالرحمان مُزّی، تهذیب الکمال فی اسماء الرجال، ج۱، ص۵۲۰، چاپ بشار عواد معروف، بیروت ۱۴۰۳ـ ۱۴۰۵/۱۹۸۳ـ ۱۹۸۵.

تجیبی در شعر ، ادب ، نحو ، انساب و تاریخ ، عالم بود و از عبداللّه بن وهب نیز فقه آموخته بود.
[۶] عبدالوهاب بن علی سبکی، طبقات الشافعیة الکبری، ج۲، ص۶۶، چاپ محمود محمد طناحی و عبدالفتاح محمدحلو، قاهره ۱۹۶۴ـ۱۹۷۶.
[۷] احمدبن مصطفی طاشکوپری زاده، مفتاح السعادة و مصباح السیادة، ج۲، ص۲۶۸، بیروت ۱۴۰۵/۱۹۸۵.

تجیبی زندگی خود را با کشاورزی در زمینهای اجاره ای می‌گذراند، اما چون نتوانست بخشی از سهم مالیات خود را بپردازد به زندان محمدبن مدبّر (والی خراج مصر ) افکنده شد و در سال ۲۵۰ یا ۲۵۱ در همان‌جا از دنیا رفت.
[۸] عبدالوهاب بن علی سبکی، طبقات الشافعیة الکبری، ج۲، ص۶۶، چاپ محمود محمد طناحی و عبدالفتاح محمدحلو، قاهره ۱۹۶۴ـ۱۹۷۶.
[۹] یاقوت حموی، معجم الادباء، ج۵، ص۱۴۹، مصر ۱۳۵۵ـ۱۳۵۷/۱۹۳۶ـ ۱۹۳۸، چاپ افست بیروت (بی تا).
[۱۰] علی بن یوسف قفطی، انباه الرواة علی انباه النحاة، ج۱، ص۱۵۲، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، ج ۱، قاهره ۱۳۶۹/ ۱۹۵۰.


ابن حَجَر عسقلانی سال درگذشت او را ۲۶۵ در سن ۹۴ سالگی می‌داند و علاوه بر معرفی احمدبن یحیی،
[۱۱] ابن حجر عسقلانی، تقریب التهذیب، ج۱، ص۲۸، چاپ عبدالوهاب عبداللطیف، بیروت (۱۳۸۰).
از فردی به نام محمدبن وزیر مصری نیز نام می‌برد و او را همان احمدبن یحیی یا برادرش می‌داند.
[۱۲] ابن حجر عسقلانی، تقریب التهذیب، ج۲، ص۲۱۵، چاپ عبدالوهاب عبداللطیف، بیروت (۱۳۸۰).


(۱) ابن حجر عسقلانی، تقریب التهذیب، چاپ عبدالوهاب عبداللطیف، بیروت (۱۳۸۰).
(۲) محمدبن احمد ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، چاپ عمر عبدالسلام تدمری، حوادث و وفیات ۲۴۱ـ۲۵۰ ه، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۴.
(۳) عبدالوهاب بن علی سبکی، طبقات الشافعیة الکبری، چاپ محمود محمد طناحی و عبدالفتاح محمدحلو، قاهره ۱۹۶۴ـ۱۹۷۶.
(۴) عبدالرحمان بن ابی بکر سیوطی، بُغیة الوعاة فی طبقات اللغویین و النحاة، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره ۱۳۸۴.
(۵) احمدبن مصطفی طاشکوپری زاده، مفتاح السعادة و مصباح السیادة، بیروت ۱۴۰۵/۱۹۸۵.
(۶) علی بن یوسف قفطی، انباه الرواة علی انباه النحاة، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، ج ۱، قاهره ۱۳۶۹/ ۱۹۵۰.
(۷) یوسف بن عبدالرحمان مُزّی، تهذیب الکمال فی اسماء الرجال، چاپ بشار عواد معروف، بیروت ۱۴۰۳ـ ۱۴۰۵/۱۹۸۳ـ ۱۹۸۵.
(۸) یاقوت حموی، معجم الادباء، مصر ۱۳۵۵ـ۱۳۵۷/۱۹۳۶ـ ۱۹۳۸، چاپ افست بیروت (بی تا)؛

۱. ↑ محمدبن احمد ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، ج۱، ص۱۵۲، چاپ عمر عبدالسلام تدمری، حوادث و وفیات ۲۴۱ـ۲۵۰ ه، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۴.
۲. ↑ عبدالرحمان بن ابی بکر سیوطی، بُغیة الوعاة فی طبقات اللغویین و النحاة، ج۱، ص۳۹۸، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره ۱۳۸۴.
۳. ↑ یوسف بن عبدالرحمان مُزّی، تهذیب الکمال فی اسماء الرجال، ج۱، ص۵۱۹، چاپ بشار عواد معروف، بیروت ۱۴۰۳ـ ۱۴۰۵/۱۹۸۳ـ ۱۹۸۵.
۴. ↑ عبدالوهاب بن علی سبکی، طبقات الشافعیة الکبری، ج۲، ص۶۶، چاپ محمود محمد طناحی و عبدالفتاح محمدحلو، قاهره ۱۹۶۴ـ۱۹۷۶.
۵. ↑ یوسف بن عبدالرحمان مُزّی، تهذیب الکمال فی اسماء الرجال، ج۱، ص۵۲۰، چاپ بشار عواد معروف، بیروت ۱۴۰۳ـ ۱۴۰۵/۱۹۸۳ـ ۱۹۸۵.
۶. ↑ عبدالوهاب بن علی سبکی، طبقات الشافعیة الکبری، ج۲، ص۶۶، چاپ محمود محمد طناحی و عبدالفتاح محمدحلو، قاهره ۱۹۶۴ـ۱۹۷۶.
۷. ↑ احمدبن مصطفی طاشکوپری زاده، مفتاح السعادة و مصباح السیادة، ج۲، ص۲۶۸، بیروت ۱۴۰۵/۱۹۸۵.
۸. ↑ عبدالوهاب بن علی سبکی، طبقات الشافعیة الکبری، ج۲، ص۶۶، چاپ محمود محمد طناحی و عبدالفتاح محمدحلو، قاهره ۱۹۶۴ـ۱۹۷۶.
۹. ↑ یاقوت حموی، معجم الادباء، ج۵، ص۱۴۹، مصر ۱۳۵۵ـ۱۳۵۷/۱۹۳۶ـ ۱۹۳۸، چاپ افست بیروت (بی تا).
۱۰. ↑ علی بن یوسف قفطی، انباه الرواة علی انباه النحاة، ج۱، ص۱۵۲، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، ج ۱، قاهره ۱۳۶۹/ ۱۹۵۰.
۱۱. ↑ ابن حجر عسقلانی، تقریب التهذیب، ج۱، ص۲۸، چاپ عبدالوهاب عبداللطیف، بیروت (۱۳۸۰).
۱۲. ↑ ابن حجر عسقلانی، تقریب التهذیب، ج۲، ص۲۱۵، چاپ عبدالوهاب عبداللطیف، بیروت (۱۳۸۰).


دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «تُجیبی»، شماره۳۳۰۹.    


رده‌های این صفحه : تراجم | ردیه‌نویسان | علمای اهل سنت | علمای قرن دوم | علمای قرن سوم
جعبه ابزار