احمد بن علی منجم (مقاله‌سوم)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
احمد بن علی منجم (م. حدود
۳۲۰ق) ملقب به
ابن منجم، مؤلف، شاعر و دانشمند
قرن چهارم هجری قمری بود. وی در خاندان آل
منجم (
بنی منجم) رشد و نمو کرد، که شناخته شده در
علم و
سیاست بودند.
ابوعیسی احمد بن علی بن یحیی بن ابی منصور
منجم ملقب به ابن
منجم، از خاندان آل
منجم (بنی
منجم) بود.
جد اعلای وی
ابومنصور از ندیمان خاص
خلفای عباسی از
متوکل تا
معتمد بود و در دربار ایشان به خدمت اشتغال داشت.
عمویش
محمد بن یحیی منجم نیز فردی
ادیب، سخنور و زبان آور بود و در دانش
موسیقی و
ستاره شناسی مهارت داشت.
پدرش
علی بن یحیی نخست در دستگاه
محمد بن اسحاق مصعبی و سپس در دربار
فتح بن خاقان، وزیر برجسته متوکل عباسی (م.
۲۴۷ق) خدمت می‌کرد و در پایان حکومت معتمد در سال
۲۷۹ هجری از دنیا رفت.
به هرحال ابوعیسی برخاسته از خاندانی شناخته شده در علم و سیاست بود و خود از دانشمندان فاضل و برجسته قلمداد می‌شد
احمد
منجم تالیفاتی نیز دارد که از جمله آنها:
• کتاب سنی العالم که یکی از مصادر تاریخ
ابوالفدا بوده است. ابوالفدا درباره کتاب وی می‌نویسد: این کتاب در یک مجلد و مشتمل بر تواریخ کهن است.
برخی از این کتاب با عنوان البیان عن تاریخ سنی زمان العالم علی سبیل الحجة و البرهان یاد کرده‌اند.
• افزون بر این اثر،
ابومنصور ثمالی و برخی معاصران
اشعاری را به وی نسبت داده‌اند.
• به نوشته
ابن الندیم،
قسطا بن لوقا ـ ریاضی‌دان و مترجم نامدار ـ در پاسخ به کتابی که ابوعیسی درباره
نبوت پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) نوشته بود، رساله‌ای برای وی نگاشت.
تاریخ دقیق درگذشت ابن
منجم معلوم نیست؛ ولی در برخی منابع متاخر حدود ۳۲۰ هجری آمده است.
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «احمد
منجم»، ج۲، ص۱۲۵.
