احمد بن خصیب جرجانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
احمد بن خصیب جرجانی، وزیر
المنتصر و
المستعین عباسی در
قرن سوم قمری بود که به
خیره
سری و بی‌باکی مشهور بود. وی قبل از رسیدن به وزرات مسؤول تهیه آب وضو برای
هارون الرشید بود.
احمد بن ابونصر خصیب بن عبدالحمید بن ضحاک، از مردم
جرجان است. نخست، وزیر منتصر، سپس وزیر المستعین شد. به
خیره
سری و بی‌باکی مشهور بود و در این زمینه، داستان‌ها درباره او نقل شده است؛ از جمله آن‌که: روزی کسی سر راه او را (که سوار بر اسب بود) گرفت و دادخواهی کرد. احمد پای از رکاب بیرون آورد و با لگد به قلبش کوبید و او را کشت، لذا المستعین پس از برکناری او، اموالش را مصادره و او را به جزیره «کرِیت»
تبعید کرد. شاعری درباره همین ماجرا گفت:
«به خلیفه بگو: ای پسر عموی محمد! پای وزیرت را در غل و زنجیر کن!؛ که او لگد پران
[و چموش
] است.»
هارون الرشید، پدرش
خصیب را عامل
خراج مصر کرده بود.
ابونواس طی قصایدی از جمله قصیده ذیل، هنگامی که نزدش رفت، او را ستود:
«محبوبم که از خانه‌اش راهی شدم، به من گفت: برایم سخت است که ببینم روانه می‌شوی. آیا جز در مصر نمی‌توانی برای دولتمند شدن، راه دیگری بیابی؟ اما برای دولتمندی، راه‌های فراوانی هست.
در حالی که عجله داشتم و بوی خوشی از این شتاب به مشام می‌رسید، شتاب‌زدگی‌ام او را نیز شتاب‌زده کرده بود. بدو گفتم: بگذار با سفر به شهری که خصیب امیر آن است، به‌حسودانت بیافزایم!
اگر سرزمین مصر را زیارت نکنیم، دیگر کدامین رادمرد را غیر از خصیب ببینیم؟ و اگر کاروان ما به مصر نرود به کجا رود؟ رادمردی که با دارایی خود، ستایش‌ها را می‌خرد، زیرا گردش روزگار را خوب می‌شناسد.
نه بخشش بر او پیشی گرفته و نه در
اختیار کس دیگری است؛ بلکه هر جا برود، بخشش در پی او روان است.»
ابونصر خصیب پیش از اماراتش در مصر، مسؤول تهیه آب وضو برای هارون الرشید بود.
عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۱۰۱.
