• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احمد بن جعفر ختّلی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: احمد بن جعفر ختّلی


احمد بن جعفر ختّلی (۲۷۸-۳۶۵ق) از علمای برجسته علوم اسلامی در قرن چهارم هجری قمری بود که در زمینه حدیث، تفسیر و قرائت تخصص داشت و به دیانت و ثقه بودن معروف بود و سرانجام در سال ۳۶۵ هجری قمری درگذشت.


ابوبکر احمد بن جعفر بن محمد بن مسلم بن راشد خُتَّلی بغدادی، اصل وی از بغداد بود
[۱] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۱، ص۴۰۱.
و روز چهارشنبه، اول ماه جمادی الاول سال ۲۷۸ هجری به دنیا آمد.
[۲] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۴، ص۲۹۱.    

پس از دوران کودکی به تحصیل علوم اسلامی پرداخت.

ختلی حدیث را نزد احمد بن علی ابّار، ابومسلم کجّی و ابوخلیفه قاضی استماع کرد
[۳] ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۳، ص۲۲۱.    
و قرائت را از بزرگانی همچون احمد بن فرح ضریر، عبدالله بن صقر و احمد بن محمد بن رستم فرا گرفت
[۴] جزری، محمد بن محمد، غایة النهایه، ج۱، ص۴۴.    
و خود نیز به زودی در این دو رشته به درجات بالای علمی دست یافت و به مقام استادی رسید.

ختلی با برپایی کرسی تدریس، به تعلیم و تربیت شاگردان بسیاری پرداخت که از مشهورترین آنان بزرگانی همچون ابوالحسن دارقطنی که از وی کتابت حدیث کرده و ابن رزقویه، برقانی و ابونعیم اصفهانی هستند که حدیث را از او فرا گرفته و روایت کرده‌اند.
[۵] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۴، ص۲۴۴.    

وی در تفسیر نیز دستی داشت و پاره‌ای از آثار او در این زمینه، بیانگر این مطلب است.
[۶] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۱، ص۴۰۱.
رجال نویسان اهل سنّت او را فردی ثقه، دارای قوه ثبت، دیندار و صالح دانسته‌اند.
[۷] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۴، ص۲۴۴.    


ختلی آثاری در زمینه حدیث، تفسیر و قرائت داشته و کتاب الحدیث وی که مربوط به قرن هفتم هجری است در ظاهریّه مصر نگهداری می‌شود.
[۸] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۱، جزء۱، ص۴۰۱.
ابن کثیر نیز مسند کبیر را از آثار او دانسته
[۹] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة والنهایة، ج۱۱، ص۳۲۱.    
که بعید نیست همان کتاب الحدیث باشد.

ختلی در ربیع الاول سال ۳۴۴
[۱۰] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۶، ص۳۳۳.    
و به قولی در ۳۶۵ هجری درگذشت و در کنار مقبره ابن منادی در گورستان خیزران به خاک سپرده شد.
[۱۱] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۴، ص۲۹۲.    
(دیگر منابع:
[۱۲] دارقطنی، علی بن عمر، المؤتلف والمختلف، ج۲، ص۹۵۰.    
[۱۳] ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۳، ص۲۴۲.    
[۱۴] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۶، ص۱۸۰.    
[۱۵] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۴، ص۳۴۳.    
[۱۶] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۵، ص۴۶.    
[۱۷] داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسرین، ص۲۰.
[۱۸] نویهض، عادل، معجم المفسرین، ج۱، ص۳۳.    
[۱۹] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱، ص۱۸۲.
[۲۰] دهخدا، علی‌اکبر،لغت نامه دهخدا، ج۱، ص۹۷۳.
)

۱. ↑ سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۱، ص۴۰۱.
۲. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۴، ص۲۹۱.    
۳. ↑ ابن ماکولا، علی بن هبةالله، الاکمال، ج۳، ص۲۲۱.    
۴. ↑ جزری، محمد بن محمد، غایة النهایه، ج۱، ص۴۴.    
۵. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۴، ص۲۴۴.    
۶. ↑ سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۱، ص۴۰۱.
۷. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۴، ص۲۴۴.    
۸. ↑ سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۱، جزء۱، ص۴۰۱.
۹. ↑ ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة والنهایة، ج۱۱، ص۳۲۱.    
۱۰. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۲۶، ص۳۳۳.    
۱۱. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۴، ص۲۹۲.    
۱۲. ↑ دارقطنی، علی بن عمر، المؤتلف والمختلف، ج۲، ص۹۵۰.    
۱۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۳، ص۲۴۲.    
۱۴. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۶، ص۱۸۰.    
۱۵. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۴، ص۳۴۳.    
۱۶. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۵، ص۴۶.    
۱۷. ↑ داوودی، محمد بن علی، طبقات المفسرین، ص۲۰.
۱۸. ↑ نویهض، عادل، معجم المفسرین، ج۱، ص۳۳.    
۱۹. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱، ص۱۸۲.
۲۰. ↑ دهخدا، علی‌اکبر،لغت نامه دهخدا، ج۱، ص۹۷۳.


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «احمد ختلی»، ج۲، ص۹۰.


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 365 (قمری) | زادگان سال 278 (قمری) | شخصیت‌های قرن 3 (قمری) | شخصیت‌های قرن 4 (قمری) | قاریان قرن 4 (قمری) | مؤلفان قرن 3 (قمری) | مؤلفان قرن 4 (قمری) | محدثان قرن 4 (قمری) | مفسران قرن 3 (قمری) | مفسران قرن 4 (قمری)
جعبه ابزار