اجیاد صغیر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
باب اجیاد صغیر، از درهای ضلع جنوبی
مسجدالحرام می‌باشد.
باب اجیاد صغیر، چهارمین در از درهای دیوار جنوبی
مسجدالحرام از سمت شرق بوده که میان
باب الصفا و
باب اجیاد کبیر ساخته شد.
در منابع از این در با چندین نام یاد شده است؛ از جمله باب بنی مخزوم به علت روبه رو بودن با خانه‌های
بنی مخزوم.
ناصر خسرو (م. ۴۸۱ق.) نام آن را طوی
و ابن جبیر (م. ۶۱۴ق.) آن را جیاد صغیر و خلقیین دانسته‌اند.
در برخی منابع، از این در با عنوان باب الخلیفتین
یا الخلفیین
نیز یاد شده که شاید تصحیف الخلقیین باشد. اجیاد اصغر
و حلاقین
(گروهی که سرهای حاجیان را می‌تراشند) نیز از دیگر نام‌های این در بوده است. در منابع به سبب این نام گذاری‌ها اشاره نشده است. (تصویر شماره ۱۱)
این باب به طول ۵/۱۳ ذرع (بیش از شش و نیم متر) و عرض ۱۵ ذرع (بیش از هفت متر) و یک ستون در وسط دو طاقی که بر دو ورودی در قرار داشتند، در جریان گسترش دوم روزگار عباسی به سال ۱۶۴ق. به دست
مهدی عباسی (حک: ۱۵۸-۱۶۹ق.) ساخته شد.
منابع پیشین اعدادی متفاوت را در شمارگان پله‌های این در یاد کرده‌اند.
برخی علت این اختلاف را پوشانده شدن شماری از پله‌ها بر اثر انباشت گل ولای سیل‌هایی دانسته‌اند که از جنوب مسجدالحرام به درون می‌ریخت و به تدریج پله‌ها را می‌پوشاند.
باب اجیاد صغیر در چندین بازسازی مسجدالحرام تعمیر شده است. به سال ۸۳۰ق. هم زمان با حکومت برسبای مملوکی (حک: ۸۲۵-۸۴۰ق.) برای جلوگیری از ورود سیل به مسجد، پله‌هایی بر ورودی این در ساخته شد.
در دوره سلطان مراد سوم عثمانی (حک: ۹۸۲-۱۰۰۳ق.) به سال ۹۸۴ق. درگاه باب بازسازی شد وبرای هر یک از دو ورودی باب، دو لنگه در از جنس چوب ساخته و بر بالای در ۱۹ کنگره فراهم گشت.
بر بالای ورودی‌ها، آیات ۳۰ تا ۳۲: {و وهبنا لداود سلیمان نعم العبد انه اواب• اذ عرض علیه بالعشی الصافنات الجیاد• فقال انی احببت حب الخیر عن ذکر ربی حتی توارت بالحجاب}
نگاشته شد که مناسبتی نیز با نام باب دارد.
رفعت پاشا در سده ۱۴ق. از وجود یکی از سه تکیه مکه کنار باب اجیاد با ۲۰ سقاخانه یاد می‌کند.
این باب در گسترش دوران سعودی برداشته شد.
اتحاف الوری: عمر بن محمد بن فهد (م. ۸۸۵ق.) ، به کوشش عبدالکریم، مکه، جامعة‌ام القری، ۱۴۰۸ق؛ اخبار مکه: الازرقی (م. ۲۴۸ق.) ، به کوشش رشدی الصالح، مکه، مکتبة الثقافه، ۱۴۱۵ق؛ اخبار مکه: الفاکهی (م. ۲۷۹ق.) ، به کوشش ابن دهیش، بیروت، دار خضر، ۱۴۱۴ق؛ الاعلاق النفیسه: ابن رسته (م. قرن۳ق.) ، بیروت، دار صادر، ۱۸۹۲م؛ تاریخ عمارة الحرم المکی الشریف: فوزیه حسین مطر، جامعة‌ام القری، ۱۴۰۰ق؛ تاریخ عمارة المسجدالحرام: حسین عبدالله باسلامه، جده، تهامه، ۱۴۰۰ق؛ تاریخ عمارة و اسماء ابواب المسجدالحرام: طه عبدالقادر، مکه، جامعة‌ام القری؛ تحصیل المرام: محمد بن احمد الصباغ (م. ۱۳۲۱ق.) ، به کوشش ابن دهیش، ۱۴۲۴ق؛ رحلة ابن بطوطه: ابن بطوطه (م. ۷۷۹ق.) ، به کوشش التازی، رباط، المملکة المغربیه، ۱۴۱۷ق؛ رحلة ابن جبیر: محمد بن احمد (م. ۶۱۴ق.) ، بیروت، دار مکتبة الهلال، ۱۹۸۶م؛ الرحلة المعینیه: ماء العینین ابن العتیق، بیروت، دار
السویدی، ۲۰۰۴م؛ سفرنامه ناصر خسرو: ناصر خسرو (م. ۴۸۱ق.) ، تهران، زوار، ۱۳۸۱ش؛ شفاء الغرام: محمد الفاسی (م. ۸۳۲ق.) ، به کوشش گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۲۱ق؛ فی رحاب البیت العتیق: محیی الدین احمد امام، الاندلس، دار قرطبه؛ مرآة الحرمین: ابراهیم رفعت پاشا (م. ۱۳۵۳ق.) ، قم، المطبعة العلمیه، ۱۳۴۴ق؛ موسوعة مکة المکرمة و المدینة المنوره: احمد زکی یمانی، مصر، مؤسسة الفرقان، ۱۴۲۹ق.
حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت، برگرفته از مقاله «باب اجیاد صغیر».
